એક વર્ષમાં કેટલા લોકોને આપી શકાય છે ભારત રત્ન, શું છે નિયમો

નવી દિલ્હી, ૧૦ ફેબ્રુઆરી : ભારત સરકારે શુક્રવારે ત્રણ લોકોને ભારત રત્ન(Bharat Ratna) આપવાની જાહેરાત કરી છે. છેલ્લા 18 દિવસમાં ભારત સરકાર દ્વારા પાંચ લોકોને ભારત રત્ન આપી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા છે. બે ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાનો ચૌધરી ચરણ સિંહ(Chaudhary Charan singh) અને પીવી નરસિમ્હા રાવ(PV Narsimha Rav) અને ભારતની હરિયાળી ક્રાંતિના જનક એમએસ સ્વામીનાથન,(MS Swaminathan) જનનેતા અને પૂર્વ મુખ્યમંત્રી કર્પૂરી ઠાકુર,(karpuri Thakur) અને એલ કે અડવાણીનો(L K Adwani) સમાવેશ થાય છે. આ રીતે, આ પ્રથમ વખત છે જ્યારે એક જ વર્ષમાં પાંચ લોકોને દેશનું સર્વોચ્ચ નાગરિક સન્માન આપવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. ચાલો જાણીએ કે ભારત રત્ન અંગેના નિયમો શું છે? એક વર્ષમાં વધુમાં વધુ કેટલા લોકોને ભારત રત્ન આપી શકાય?

ભારત રત્ન અંગેના નિયમો શું છે?

ભારત રત્ન દેશનો સર્વોચ્ચ નાગરિક પુરસ્કાર છે, જે વર્ષ 1954માં શરૂ કરવામાં આવ્યો હતો. કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર, તમામ વ્યક્તિઓ જાતિ, વ્યવસાય, પદ અને લિંગના ભેદભાવ વિના આ સન્માન માટે પાત્ર છે. ભારત રત્ન કોઈપણ ક્ષેત્રમાં કરેલા શ્રેષ્ઠ કાર્યને સન્માનિત કરવા માટે આપવામાં આવે છે. ભારત રત્ન માટેની ભલામણ વડાપ્રધાન દ્વારા રાષ્ટ્રપતિને કરવામાં આવે છે. આ માટે કોઈ ઔપચારિક ભલામણની જરૂર નથી.

એક વર્ષમાં કેટલા લોકોને આપી શકાય છે ભારત રત્ન

ગૃહ મંત્રાલયે ઉલ્લેખ કર્યો છે કે વાર્ષિક પુરસ્કારોની સંખ્યા ચોક્કસ વર્ષમાં મહત્તમ ત્રણ સુધી મર્યાદિત છે. આ પુરસ્કારની પ્રસ્તુતિ સમયે, પ્રાપ્તકર્તાને રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા હસ્તાક્ષર કરેલું સનદ (પ્રમાણપત્ર) અને ચિહ્ન આપવામાં આવે છે. આ એવોર્ડમાં કોઈ નાણાકીય અનુદાન આપવામાં આવતું નથી.

બંધારણના અનુચ્છેદ 18(1) મુજબ, આ પુરસ્કાર પ્રાપ્તકર્તાના નામની આગળ કે પાછળનો ઉલ્લેખ કરી શકાતો નથી. જો કે, જો પુરસ્કાર પ્રાપ્તકર્તા તેને જરૂરી માને છે, તો તે તેના અભ્યાસક્રમ, લેટર હેડ અથવા વિઝિટિંગ કાર્ડ વગેરેમાં તેનો ઉલ્લેખ કરી શકે છે. આવા કિસ્સામાં, પ્રાપ્તકર્તા ‘રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા ભારત રત્ન એનાયત’ અથવા ‘ભારત-રત્ન પ્રાપ્તકર્તા’ અભિવ્યક્તિનો ઉપયોગ કરી શકે છે.

તો શું ત્રણથી વધુ લોકોને ક્યારેય ભારત રત્ન મળ્યો છે?

2024 પહેલા કુલ 48 લોકોને ભારત રત્ન એનાયત કરવામાં આવ્યા હતા. ગૃહ મંત્રાલયની વેબસાઈટ પર ઉપલબ્ધ માહિતી અનુસાર વર્ષ 1999માં ચાર લોકોને ભારત રત્ન આપવામાં આવ્યો હતો. તેમાં જયપ્રકાશ નારાયણ (મરણોત્તર)(Jai Prakash Narayan), પ્રોફેસર અમર્ત્ય સેન(Professor Amartya Sen), ગોપીનાથ બોરદોલોઈ (મરણોત્તર)(Gopinath Bordoloi) અને પંડિત રવિશંકરના(Pandit Ravi Shankar) નામ સામેલ હતા. આ પહેલીવાર છે જ્યારે એક વર્ષમાં પાંચ લોકોને દેશનું સર્વોચ્ચ સન્માન આપવાની જાહેરાત કરવામાં આવી છે.

ચૂંટણી પંચ માર્ચના બીજા સપ્તાહમાં જાહેર કરી શકે છે લોકસભા ચૂંટણીની તારીખો

મૃત પરિવારજનો સાથે વાતચીત? ક્યાં ચાલે છે આવું બિઝનેસ મોડલ?

પાકિસ્તાનમાં રાજકીય ચિત્ર બદલાતા ઈમરાન ખાનને મોટી રાહત, કોર્ટે 12 કેસમાં આપ્યા જામીન