એવું કેવી રીતે થઈ શકે કે બ્લેક હૉલ તારાઓને અંદરથી ગળી જાય?

• સામાન્ય રીતે, બ્લેક હૉલ તારાઓ કરતાં ઘણા મોટા જોવા મળે છે
• નાના કદના બ્લેક હૉલની અટકળો લાંબા સમયથી આપવામાં આવી છે
• સંશોધકોનું કહેવું છે કે આવા બ્લેક હૉલ તારાની અંદર રહીને તેને ખાઈ જાય છે

HD ડેસ્ક, 17 ડિસેમ્બર : ઘણા તારાઓની અંદર નાના કાળાં છિદ્રો હોઈ શકે છે અને તેઓ ધીમે ધીમે તેનાં તત્વો (મૅટર) ગળી જતા હોય છે. આ દાવો એક અભ્યાસમાં કરવામાં આવ્યો છે, જે અનુસાર તેમની હાજરી પણ જાણી શકાય છે. રસપ્રદ વાત એ છે કે અનેક વિજ્ઞાનીઓની માન્યતા હોવા છતાં આવા બ્લેક હૉલની હાજરી પુરવાર થઇ શકી નથી.

શું એવું પણ હોઈ શકે કે જેમ કેટલાક પરોપજીવીઓ પ્રાણીઓની અંદર રહે છે અને તેમને ખાઈને નબળા પાડે છે, તેવી જ રીતે તારાઓની અંદર પણ કંઇક હોય જે તેમની અંદરથી તેમના પદાર્થો ગળી જાય છે? એસ્ટ્રોફિઝિકલ જર્નલમાં પ્રકાશિત થયેલા અભ્યાસને માનીએ તો આવું થાય છે. યેલ યુનિવર્સિટીના ખગોળશાસ્ત્રી એરલ બેલિંજર અને મેક્સ પ્લાંક ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ફોર એસ્ટ્રોફિઝિક્સના અભ્યાસમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે એવા કાળા પરોપજીવી છે જે તારાઓમાં રહીને તેને અંદરથી ‘ખાય’ છે. સંશોધકોનો એવો પણ દાવો છે કે આવા બ્લેક હૉલની ઓળખ કરી શકાય છે.

પરોપજીવી બ્લેક હોલ

આ જે પરોપજીવી છે તે કાળા રંગનો પદાર્થ પણ હોઈ શકે છે, તે તારાઓને ગળી શકતા હોય. આવા શરીરને પેરાસાઈટ બ્લેક હૉલ અથવા પેરાસીટિક બ્લેક હૉલ કહેવામાં આવે છે. તે તારની અંદર જ રહે છે અને તેને ખાવાનું એટલે કે ગળી જવાનું કામ કરે છે. આ બ્રહ્માંડની શરૂઆતમાં બનેલા આ નાના બ્લેક હૉલ પાછળથી સૂર્ય જેવા તારાઓમાં પરિવર્તિત થયા હશે.

તારાઓના હાર્દમાં

આ બ્લેક હૉલ તારાઓના મૂળમાં પહેલેથી જ હોય અને તે ધીમે ધીમે તેમના પદાર્થોને ગળવાનું કામ કરતા હોય, અથવા તે એક સાથે વધુ બ્લેક હૉલની રચના પણ કરતા હોય. વધુ તપાસ કરતા આ “પરોપજીવી” તારાઓને કેવી રીતે અસર કરશે અને જો તેઓ બ્રહ્માંડમાં આપણા ધ્યાન પર આવે તો તેને કઈ રીતે ઓળખી શકાય છે.

બ્લેક હૉલ લાંબું જીવન જીવે છે

સંશોધકોએ તેના રિસર્ચમાં જણાવ્યું હતું કે આવી વસ્તુઓ ખૂબ જ લાંબી જિંદગી જીવી શકે, કારણ કે તે ખૂબ જ હળવી હોય છે. આ બ્લેક હૉલ પર તારાઓની ઉત્ક્રાન્તિની કોઈ અસર થતી નથી, જ્યારે વધુ વિશાળ બ્લેક હૉલ તારાઓને ખાઈ જાય છે અને ઘણાં પરિણામો આપે છે, જેનું અવલોકન જરૂરી બને.

ત્રણ મુખ્ય બ્લેક હૉલ

બ્રહ્માંડ ઘણા બ્લેક હૉલથી ભરેલું છે. વૈજ્ઞાનિકોએ તારાઓના મુખ્ય ભાગોના સંકોચન અને તેમના વિલિનીકરણ દ્વારા રચાયેલા કેટલાક બ્લેક હૉલની તપાસ કરી છે. બ્રહ્માંડમાં સુપરમેસિવ બ્લેક હૉલ પણ છે, જે આપણા સૂર્ય કરતા અબજો ગણા વધુ વિશાળ અને તે આકાશગંગાના કેન્દ્રમાં છે. આ ઉપરાંત બ્રહ્માંડમાં આ બે પ્રકારના બ્લેક હૉલ સિવાય પણ ઘણા પ્રકારના બ્લેક હૉલ છે, જે સરળતાથી પકડાતા નથી, પરંતુ તેમની સંખ્યા વધી રહી છે.

નાના બ્લેક હૉલ અને તેને શોધવાની સમસ્યા

વિજ્ઞાનીઓ એવા નાના બ્લેક હૉલ શોધી શક્યા નથી કે જેમનું દળ ગ્રહ, ચંદ્ર કે લઘુગ્રહની બરાબર હોય. આ પદાર્થોનું વજન પૂરતું હોતું નથી, પરંતુ સંશોધકોનું કહેવું છે કે તેઓ ઘણા પ્રકારના તારાઓનો અભ્યાસ કરે છે, જેથી તેમને બ્લેક હૉલના સંકેતો મળી શકે. આવા બ્લેક હૉલવાળા તારાઓની વિશેષ આંતરિક રચના તેમને એસ્ટ્રોસીઝમોલોજી દ્વારા શોધવામાં મદદરૂપ નીવડે છે.

નાના બ્લેક હૉલ હોઈ શકે

સ્ટીવન હોકિંગ સહિત ઘણા વૈજ્ઞાનિકોનું માનવું છે કે બ્રહ્માંડની શરૂઆતમાં, બિગ બેંગ પછી ઘણી બધી શ્યામ ઘનતાવાળો સૂક્ષ્મ સમૂહ સંકોચાઈને એક કળા રંગના આવા બ્લેક હૉલ બન્યા હશે, જ્યારે દ્રવ્ય ખૂબ ગરમ અને ઘટ્ટ હતું. આવા જૂના બ્લેક હૉલ એક રહસ્ય છે, પરંતુ તેઓ બ્રહ્માંડના વધારાના ગુરુત્વને સાંભળી શકે છે. જે માટે આ શ્યામ પદાર્થને શ્રેય આપવો અનિવાર્ય છે. બિલિંગર કહે એ પણ છે કે આ બ્લેક હૉલ ઘણા તારાઓની અંદર જીવંત છે અને તે સક્રિયપણે તેના પદાર્થને ખાય છે.

સિમ્યુલેશન્સ અને અન્ય ગણતરીઓના આધારે, સંશોધકોએ નક્કી કર્યું હતું કે એક નાનો બ્લેક હૉલ તારાને ગળી જવા માટે એક અબજ વર્ષનો સમય લેશે. જ્યારે ગ્રહ-કદના બ્લેક હૉલ આ કાર્ય ઝડપથી કરશે. વિજ્ઞાનીઓ આવા સ્ટાર્સને હોકિંગ સ્ટાર્સ કહે છે જે તેમની ડિસ્કનો પ્રકાશ ચારે બાજુ ફેલાવે જેથી આવા બ્લેક હૉલ તારાઓની અંદર શોધી શકાય તેવા સંકેતો ઉત્પન્ન કરે અને તેનાથી ભવિષ્યમાં તેની શોધ થઈ શકે.

આ પણ વાંચો : પૃથ્વી સિવાય પણ બીજા ગ્રહો પર છે પાણી