શું તમે સિંહ વિશે રસપ્રદ તથ્યો જાણો છો? જાણો અહીં સિંહની ખાસ વાતો

• આજે અમે તમારા માટે સિંહ વિશે સંપૂર્ણ માહિતી લઈને આવ્યા છીએ, અમે તમને સિંહ સાથે જોડાયેલા કેટલીક રસપ્રદ વાતો જણાવીશું.

સિંહ એક મજબૂત, માંસાહારી, જંગલી પ્રાણી છે, જે બિલાડીની પ્રજાતિમાં વાઘ પછી સિંહ બીજા નંબરનું સૌથી મોટું પ્રાણી છે. સિંહને તેના વિશાળ કદ અને શિકારની ક્ષમતાને કારણે “જંગલનો રાજા” કહેવામાં આવે છે. સિંહોને જંગલનો રાજા કહેવામાં આવે છે પરંતુ સિંહો મોટાભાગે મેદાનો અને વિશાળ ઘાસમાં રહેવાનું પસંદ કરે છે. તે વધુ પડતા ઘાસના મેદાનોથી ઘેરાયેલી ગુફાઓમાં અથવા ગીચ ઝાડીઓમાં રહે છે.

• સિંહનું વૈજ્ઞાનિક નામ “પેન્થેરા લીઓ” છે.

સિંહના શરીરનો આકાર કેવી રીતનો હોય છે?

સિંહ ચાર પગ સાથે મજબૂત શરીર અને ખૂબ મજબૂત પંજા સાથે પૂંછડી ધરાવે છે. સિંહો વિવિધ રંગોના હોય છે જેમ કે – ભૂરા, પીળા અને લાલ વગેરે. સિંહની ગરદન લાંબા વાળથી ઢંકાયેલી હોય છે, જેને અયાલ કેવાય છે. સિંહની અયાલનો મુખ્ય હેતુ ગરદન અને ગળાને સુરક્ષિત રાખવાનો હોય છે. સિંહની અયાલનો અંધકાર તેની ઉંમર બતાવે છે. નર સિંહની ગરદન પર વાળ જેટલા ઘાટા હોય છે તેટલા મોટા હોય છે. માદા સિંહણ લાંબા અને કાળા વાળ ધરાવતા નર સિંહો સાથે સંવનન કરવાનું પસંદ કરે છે.

• સિંહ બિલાડી પરિવારનો એકમાત્ર સભ્ય છે જેની પૂંછડી રેશમ જેવું છે. સિંહની 5-7 મહિનાની ઉંમર હોય ત્યારે તેની ગુચ્છાદાર પૂંછડી દેખાય છે.
• નર સિંહો 8 ફૂટ ઉંચા અને 500 પાઉન્ડ વજન સુધી વધી શકે છે, જ્યારે સિંહણનું વજન 300 પાઉન્ડ સુધી હોય છે.
• જંગલીમાં નર સિંહો 12 થી 16 વર્ષ જીવે છે જ્યારે માદા સિંહો 15 થી 18 વર્ષ સુધી જીવે છે. સિંહો પાંજરામાં 20 વર્ષ સુધી જીવી શકે છે.

સિંહનો ખોરાક શું હોય છે?

સિંહ એક માંસાહારી પ્રાણી છે અને અન્ય પ્રાણીઓનો શિકાર કરીને તેનું માંસ ખાય છે. સિંહ દિવસ દરમિયાન ઊંઘે છે અને રાત્રે શિકાર કરે છે. ઇજાગ્રસ્ત સિંહો તેમના કુદરતી શિકારનો શિકાર કરવામાં અસમર્થ, ઘણીવાર માનવભક્ષી બની જાય છે.

સિંહણ કોને કહેવાય?

માદા સિંહને “સિંહણ” કહેવામાં આવે છે અને તે “બચ્ચા” ના રૂપમાં તેના સંતાનોને જન્મ આપે છે. સિંહણ બચ્ચાને સાડા ત્રણ મહિના સુધી ગર્ભમાં રાખ્યા બાદ તેમને જન્મ આપે છે. એક સિંહણ દર બે વર્ષે 1 થી 4 બચ્ચાને જન્મ આપે છે.

સિંહો હંમેશા જૂથમાં જ રહે:

સિંહો હંમેશા એક જૂથમાં જ રહે છે. એક પ્રાઇડમાં 10 થી 40 સિંહ હોય તો જૂથમાં ફક્ત 1 થી 2 પુખ્ત સિંહોનો સમાવેશ થાય છે અને બાકીની સિંહણ અને તેમના બચ્ચા હોય છે. સિંહો તેમના ખોરાક તેમજ તેમના જૂથના રક્ષણ માટે અન્ય પ્રાણીઓ સાથે લડે છે. નર સિંહો સામાન્ય રીતે તેમના જૂથ સાથે રહે છે અને માદા સિંહો શિકાર કરે છે. નવા પ્રદેશ પર કબજો કરવા માટે 3 અથવા 4 નર સિંહોએ એક જૂથમાં રહેવું પડતું હોય છે. નર સિંહો ઘણીવાર હરીફ નર સિંહોને તેમના બચ્ચા સહિત રહેઠાણ માટે મારી નાખે છે.

• આઠ સિંહોમાંથી માત્ર એક નર સિંહ તરુણાવસ્થા સુધી જીવે છે. આઠ નર સિંહોમાં એક સિંહના જીવિત રહેવાનું મુખ્ય કારણ એ છે કે તેમને 2 વર્ષની ઉંમરે તેમના ટોળામાંથી દૂર કરવામાં આવે છે.
• સિંહ બે વર્ષની ઉંમરે જ ગર્જના કરવાનું શરૂ કરી શકે છે. સિંહ “ગર્જના” અવાજ ઉત્પન્ન કરે છે જે 8 કિમીના અંતર સુધી સાંભળી શકાય છે.

સિંહનું સાંસ્કૃતિક અને ઐતિહાસિક મહત્વ:

સિંહ સાંસ્કૃતિક અને ઐતિહાસિક દૃષ્ટિકોણથી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ પ્રાણી છે. સંસ્કૃતિની શરૂઆતમાં સિંહને નેતૃત્વ અને ગૌરવનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે. જે આપણે દરેક સંસ્કૃતિના દિવાલ ચિત્રોમાં જોઈ શકીએ છીએ.

• હિંદુ અને અન્ય ઘણી સંસ્કૃતિઓમાં સિંહની પૂજા કરવામાં આવે છે.

ભૂતકાળમાં ઘણા રાજાઓ સિંહોને શાહી પિંજરામાં રાખતા હતા જે તેમની શક્તિનું પ્રતીક હતું. રાજા જ્યારે શિકાર કરવા જતો ત્યારે સિંહને મારીને પોતાનું પરાક્રમ બતાવતો. સિંહને હંમેશા તાકાતનો પર્યાય માનવામાં આવે છે.

સિંહોની ઘટતી સંખ્યા ચિંતાનો વિષય:

દુર્ભાગ્યપૂર્ણ છે કે દુનિયામાં જેમ જેમ જંગલો ખતમ થઈ રહ્યા છે તેમ વન્ય પ્રાણીઓ પણ અદ્રશ્ય થઈ રહ્યા છે, તેમાંથી એક સિંહની પ્રજાતિ છે. સિંહની માત્ર બે જ પ્રજાતિઓ બાકી છે, આફ્રિકન અને એશિયાટિક. આફ્રિકન સિંહની લગભગ છ પેટાજાતિઓ છે. અગાઉ યુરેશિયા, આફ્રિકા અને ઉત્તર અમેરિકામાં સિંહો જોવા મળતા હતા. પરંતુ આજે સિંહો માત્ર સબ-સહારન આફ્રિકા અને ભારતના ગુજરાત રાજ્યમાં જોવા મળે છે.

સિંહોની કેમ સંખ્યા ઘટી રહી છે?

શિકારીઓ ચામડી, હાડકાં માટે સિંહોને મારી નાખે છે. તેના અંગોની દાણચોરી કરવામાં આવે છે. કેટલાક લોકો તેને મારી નાખે છે અને તેનો શોપીસ તરીકે ઉપયોગ કરે છે. લોકોના મનોરંજન માટે સિંહોને પકડીને પ્રાણી સંગ્રહાલયમાં રાખવામાં આવે છે. સિંહોના અતિશય શિકારને કારણે સમગ્ર વિશ્વમાં તેમની વસ્તી ઘટી છે જે ઇકોસિસ્ટમ માટે ખતરો બની રહી છે.

• સિંહ હાલમાં એક સંવેદનશીલ પ્રાણી છે અને IUCN (ઇન્ટરનેશનલ યુનિયન ફોર કન્ઝર્વેશન ઓફ નેચર)ની રેડ લિસ્ટમાં સામેલ છે.

સિંહ વિશે રસપ્રદ તથ્યો:

• સમગ્ર વિશ્વમાં 10મી ઓગસ્ટને વિશ્વ સિંહ દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે .
• સિંહો સામાન્ય રીતે રાત્રે શિકાર કરે છે અને દિવસ દરમિયાન આરામ કરે છે.
• સિંહ દિવસમાં 18 થી 20 કલાક ઊંઘે છે.
• સિંહણ 90 ટકાથી વધુ શિકાર કરે છે .
• સિંહની આંખોની પુતળીઓ મનુષ્ય કરતા ત્રણ ગણી મોટી હોય છે.
• બિલાડી પરિવારમાં નર સિંહો એકમાત્ર બિલાડીની પ્રજાતિ છે જે માદા જાતિઓથી અલગ દેખાય છે.
• બિલાડીની પ્રજાતિઓમાં સિંહની ગર્જના સૌથી વધુ હોય છે જે 8 કિમી દૂરથી સાંભળી શકાય છે જ્યારે વાઘની ગર્જના 3 કિમી સુધી સાંભળી શકાય છે.
• નવા જન્મેલા સિંહના બચ્ચામાં શ્યામ ફોલ્લીઓ હોય છે જે ઉંમર સાથે દૂર થઈ જાય છે.
• 2002માં એક અજીબોગરીબ ઘટના બની જ્યારે એક સિંહણે હરણના બચ્ચાને દત્તક લઈને તેનું રક્ષણ કર્યું. જો કે, બે અઠવાડિયા પછી જ્યારે સિંહણ સૂતી હતી ત્યારે નર સિંહે હરણનું મારણ કર્યું હતું.
• એક સદી પહેલા આફ્રિકામાં સિંહોની સંખ્યા 2 લાખથી વધુ હતી જે આજે ઘટીને માત્ર 15 થી 30 હજાર રહી છે.
• સિંહ એ અલ્બેનિયા, બેલ્જિયમ, બલ્ગેરિયા, ઈંગ્લેન્ડ, ઈથોપિયા, લક્ઝમબર્ગ, નેધરલેન્ડ અને સિંગાપોર જેવા ઘણા દેશોનું રાષ્ટ્રીય પ્રાણી છે.
• વિશ્વમાં આશરે 20000 થી 39000 સિંહો બાકી છે જ્યારે ભારતમાં 650 સિંહો છે.
• “દક્ષિણ આફ્રિકન સિંહ” અથવા “ટ્રાન્સવાલ સિંહ” એ સિંહોની સૌથી મોટી પેટાજાતિ માનવામાં આવે છે.
• વિશ્વમાં વાસ્તવિક સિંહો કરતાં સિંહોની વધુ પ્રતિમાઓ છે.

આજે સિંહોના વધુ પડતા શિકારને કારણે તેની સંખ્યા ઘટી રહી છે. સિંહો લુપ્ત થઈ રહ્યા છે. સિંહોની ઘટતી જતી વસ્તી ચિંતાનો વિષય છે. આપણે તેના રક્ષણ માટે પગલાં લેવા જોઈએ. આપણી જીવસૃષ્ટિ માટે સિંહોનું સંરક્ષણ ખૂબ જ જરૂરી છે.

આ પણ વાંચો: ફેક ન્યૂઝ ફેલાવનારાઓ સામે સરકારે કાર્યવાહી કરી, ફેક ન્યૂઝ ફેલાવતી આઠ યુટ્યુબ ચેનલો બંધ કરી