કેન્દ્ર સરકારે 14 જૂને અગ્નિપથ યોજનાને ખૂબ જ ઉત્સાહ સાથે લોન્ચ કરી હતી. સંરક્ષણ પ્રધાન રાજનાથ સિંહે ત્રણેય સેવા વડાઓ સાથે આર્મી ભરતી યોજનાની જાહેરાત કરી હતી. દેશના યુવાનોને આ યોજના સમજવામાં એક-બે દિવસનો સમય લાગ્યો હતો. પરંતુ આ યોજનાની વિગતો યુવાનોને સમજાતા જ તેઓ રસ્તા પર આવી ગયા હતા.
આજે આ સ્કીમના વિરોધમાં અનેક સંગઠનોએ ભારત બંધનું એલાન આપ્યું છે. યુવાનોમાં સૌથી વધુ નારાજગી 4 વર્ષની સેવા અવધિ અંગે છે. યુવાનો ઉપરાંત નેતાઓના જણાવ્યા મુજબ જો કોઈ યુવાન 18 વર્ષમાં નોકરી શરૂ કર્યા પછી 22 વર્ષમાં યુવાનો બેરોજગાર થઈ જશે, તો પછી તેમનું શું થશે?
16-17 અને 18 જૂને આ યોજનાનો એટલો ઉગ્ર વિરોધ થયો કે સરકાર બેકફૂટ પર આવી ગઈ. આ પછી, સરકારે આ યોજનામાં એક પછી એક ઘણા ફેરફારો કર્યા અને વિરોધ કરી રહેલા વિદ્યાર્થીઓના ગુસ્સાને શાંત કરવાનો પ્રયાસ કર્યો.
સંરક્ષણ મંત્રાલયની ભરતીમાં 10% અનામત
ભાવિ અગ્નિવીરોની સૌથી વધુ નારાજગી એ હતી કે દર વર્ષે અગ્નિપથ યોજનામાંથી બહાર ફેંકાયેલી 75 ટકા કેડરનું શું થશે? ત્યારે કેન્દ્ર સરકારે તેનો ઉકેલ શોધવાનો પ્રયાસ કર્યો છે.
સંરક્ષણ મંત્રાલયે જાહેરાત કરી છે કે જે અગ્નિવીર જરૂરી પાત્રતા માપદંડોને પૂર્ણ કરવા સક્ષમ હશે તેમને સંરક્ષણ મંત્રાલયની નોકરીઓમાં 10% સુધી અનામત મળશે. આ 10% આરક્ષણ ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડ તેમજ અન્ય સિવિલિયન પોસ્ટ્સ અને તમામ 16 રક્ષા જાહેર ક્ષેત્રના ઉપક્રમોમાં લાગુ કરવામાં આવશે. આ આરક્ષણ ભૂતપૂર્વ સૈનિકો માટેના હાલના આરક્ષણ ઉપરાંત હશે.
CAPF ભરતીમાં 10% અનામત
અગાઉ 18 જૂન શનિવારના રોજ ગૃહ મંત્રાલયે અગ્નિવીર માટે જાહેરાત કરી હતી. ગૃહ મંત્રાલયે કહ્યું હતું કે જ્યારે અગ્નિવીર 4 વર્ષની સેવામાંથી બહાર આવશે તો તેમને સેન્ટ્રલ આર્મ્ડ પોલીસ ફોર્સ (CAPF) અને આસામ રાઇફલ્સની નોકરીઓમાં 10 ટકા અનામત આપવામાં આવશે. આ સિવાય કેન્દ્રીય સશસ્ત્ર પોલીસ દળો અને આસામ રાઈફલ્સમાં અગ્નિવીરોની ભરતીમાં ઉપલી વય મર્યાદામાં 3 વર્ષની છૂટ આપવામાં આવશે. જ્યારે અગ્નિવીરોની પ્રથમ બેચ માટે આ છૂટ 5 વર્ષની રહેશે.
ઉંમરમાં છૂટછાટ
અગ્નિપથ યોજનાની જાહેરાત બાદ ઘણા વિદ્યાર્થીઓએ ચિંતા વ્યક્ત કરી કે છેલ્લા બે વર્ષમાં કોરોનાને કારણે કોઈ ભરતી થઈ નથી. તેથી, તેઓ અગ્નિપથ યોજના હેઠળ જરૂરી વય મર્યાદાના દાયરાની બહાર આવશે. અહીં જણાવી દઈએ કે અગ્નિપથ યોજના હેઠળ પુનઃસ્થાપન માટેની વય મર્યાદા સાડા 17 વર્ષથી 21 વર્ષ છે. વિદ્યાર્થીઓના આ વિરોધ બાદ સંરક્ષણ મંત્રાલયે વધુ એક સુધારો કર્યો છે.
સંરક્ષણ મંત્રાલયે કહ્યું કે અગ્નિપથ યોજના હેઠળ ભરતી માટે મહત્તમ વય મર્યાદા 21 થી વધારીને 23 વર્ષ કરવામાં આવી છે. જો કે, આ છૂટ આ વર્ષની ભરતી પ્રક્રિયામાં જ લાગુ થશે એટલે કે 2022. એટલે કે માત્ર પ્રથમ વર્ષ માટે.
કોરોનાના કારણે છેલ્લા બે વર્ષથી કોઈ ભરતી ન થવાના કારણે આ નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. આ રીતે, 2022 બેચના અગ્નિવીર 28 વર્ષની ઉંમર સુધી સંરક્ષણ મંત્રાલયની નોકરી માટે અરજી કરી શકશે. જ્યારે સામાન્ય રીતે તેઓ રક્ષા મંત્રાલયમાં 26 વર્ષ સુધી નોકરી માટે અરજી કરવા પાત્ર હશે.
12મું પાસ કર્યું હોવાનું સર્ટિફિકેટ
અગ્નિવીર માટે લઘુત્તમ શૈક્ષણિક લાયકાત 10મું પાસ છે. તે પછી તેણે 4 વર્ષ કામ કરવું પડ્યું. આ સ્થિતિમાં તેમનો અભ્યાસ બગડશે તેવી ચિંતા થઈ શકે છે. આ સમસ્યાને ઉકેલવા માટે, શાળા શિક્ષણ વિભાગે નેશનલ ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ઓપન સ્કૂલ (NIOS) દ્વારા તેને 12મા ધોરણ સુધી અભ્યાસ કરવાનો વિકલ્પ આપ્યો. આ માટે NIOS જરૂરી ફેરફારો કરવા જઈ રહ્યું છે.
સ્નાતકની ડિગ્રી માટે વિશેષ અભ્યાસક્રમ
આ સિવાય શિક્ષણ મંત્રાલયે અગ્નિવીર માટે 3 વર્ષની વિશેષ કૌશલ્ય આધારિત સ્નાતકની ડિગ્રી શરૂ કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. જેમાં અગ્નિવીરોએ તેમની 4 વર્ષની સેવા દરમિયાન શીખેલ ટેકનિકલ કૌશલ્યોને પ્રાથમિકતા આપવામાં આવશે. સૂત્રોએ જણાવ્યું કે આ કોર્સ IGNOU સાથે મળીને તૈયાર કરવામાં આવી રહ્યો છે. આ કોર્સમાં, 50 ટકા ક્રેડિટ માત્ર સ્કિલ ટ્રેનિંગ માટે આપવામાં આવશે જે અગ્નિવીરોની સેવા દરમિયાન શીખવામાં આવ્યું છે.
