બાંધવગઢ ફોરેસ્ટ રિઝર્વમાંથી મળ્યો 9મી સદીનો ઐતિહાસિક વારસો, પ્રાચીન શિલ્પો, મંદિરો, બૌદ્ધ મઠો..
મધ્યપ્રદેશના બાંધવગઢ ફોરેસ્ટ રિઝર્વમાં 9મી સદીના મંદિરો અને બૌદ્ધ મઠો મળી આવ્યા છે. આ તમામ ઐતિહાસિક ધરોહર 175 ચોરસ કિલોમીટર વિસ્તારમાં મળી આવી છે. આ તમામ અવશેષો બે હજાર વર્ષ જૂના છે. ભારતીય પુરાતત્વ સર્વેક્ષણ (ASI) એ અહીં 26 મંદિરો, 26 ગુફાઓ, 2 મઠો, 2 સ્તૂપ, 24 શિલાલેખ, 46 કલાકૃતિઓ અને 19 જળ સંરચનાઓનો સમાવેશ કર્યો છે. ગુફાઓમાં બૌદ્ધ ધર્મ સાથે જોડાયેલી ઘણી ઐતિહાસિક અને રસપ્રદ માહિતી સામે આવી છે.
In Bandhavgarh Forest Reserve, remarkable archaeological remains unraveled by @ASIGoI. In an exploration 26 temples, 26 caves, 2 monasteries, 2 votive stupas, 24 inscriptions, 46 sculptures, other scattered remains & 19 water structure are recorded. (1/3) pic.twitter.com/wIZ71B5fkQ
— Archaeological Survey of India (@ASIGoI) September 28, 2022
ASIએ જણાવ્યું કે બાંધવગઢ ટાઈગર રિઝર્વમાં 26 ગુફાઓ મળી આવી છે. કેટલીક ગુફાઓમાં બૌદ્ધ ગુફા સમયના પુરાવા પણ મળી આવ્યા છે. અમને બૌદ્ધ ધર્મ સાથે સંબંધ હોવાના પુરાવા મળ્યા છે. મહારાષ્ટ્રમાં જે પ્રકારની ગુફાઓ છે. ત્યાં પણ આવી ગુફાઓ છે. ASI જબલપુર સર્કલની ટીમ દ્વારા આ કામગીરી કરવામાં આવી છે.
Bhagwan Vishnu Ji is sleeping in a very calm manner in the deep forest of Bandhavgarh National Park, Madhya Pradesh. pic.twitter.com/eqC6Bl6PiM
— Raghu (@IndiaTales7) August 11, 2022
આ ગુફાઓમાં બ્રાહ્મી લિપિના ઘણા શિલાલેખો છે. જેમાં મથુરા, કૌશામ્બી, પવત, વેજભારદા, સપ્તનાયરિકા જેવા અનેક જિલ્લાઓના નામનો ઉલ્લેખ છે. આ શ્રી ભીમસેના, મહારાજા પોથાસિરી, મહારાજા ભટ્ટદેવના સમયના છે. ASIને ગુફાઓ સાથે 26 પ્રાચીન મંદિરો મળ્યા છે. ભગવાન વિષ્ણુની નિદ્રાધીન મુદ્રાની મૂર્તિ સાથે વરાહની મોટી મૂર્તિઓ મળી આવી છે.
ASI finds Buddhist caves, temples in Madhya Pradesh’s Bandhavgarh Tiger Reserve. 46 new sculptures have come to light in exploration that took place 84 years after the last such effort in 1938. So much #India yet to be explored.
— Parveen Kaswan, IFS (@ParveenKaswan) September 29, 2022
આ મંદિરો લગભગ 2 હજાર વર્ષ જૂના છે. પ્રથમ તબક્કામાં હાથ ધરાયેલા સર્વેમાં જોવા મળેલી આ હેરિટેજથી ખુશ, ASI હવે આગામી તબક્કાની તૈયારી કરી રહ્યા છે. જબલપુર ઝોનના ASI સુપરિન્ટેન્ડેન્ટ શિવકાંત બાજપાઈએ જણાવ્યું કે આ ગુફાઓ માનવ નિર્મિત છે. આ ગુફાઓમાં બૌદ્ધ ધર્મ સાથે જોડાયેલી ઘણી મહત્વપૂર્ણ તથ્યો મળી આવી છે.
બાજપાઈએ કહ્યું કે અહીં મળી આવેલ બૌદ્ધ સ્તૂપ અને માનૌતિ સ્તૂપ ધરાવતો સ્તંભ ઐતિહાસિક દૃષ્ટિકોણથી મહત્વપૂર્ણ છે. વિશ્વનો સૌથી મોટો વરાહ પણ મળી આવ્યો છે જે 6.4 મીટર ઉંચો છે. આ પહેલા મળેલી સૌથી મોટી વરાહ મૂર્તિની ઊંચાઈ 4.26 મીટર હતી. આ સિવાય મુગલ કાલી અને શર્કી શાસનના સમયના સિક્કા પણ મળી આવ્યા છે.
An ASI team covered nearly 170 sq km falling in the area of the Bandhavgarh Tiger Reserve over months-long exploration of the region which was undertook for the first time since 1938.
The exploration was conducted by the Jabalpur Circle of ASI. (3/3) pic.twitter.com/c3qD0qpzIu
— Archaeological Survey of India (@ASIGoI) September 28, 2022
બાંધવગઢનો ઐતિહાસિક ઉલ્લેખ નારદ પંચરાત્ર અને શિવ પુરાણમાં છે. એવું કહેવાય છે કે ભગવાન રામે અયોધ્યા પરત ફરતી વખતે આ વિસ્તાર તેમના નાના ભાઈ લક્ષ્મણને ભેટમાં આપ્યો હતો. આ પ્રદેશમાંથી મેળવેલા પ્રાચીન રેકોર્ડ દર્શાવે છે કે તે ખૂબ લાંબા સમય સુધી મઘ રાજવંશ હેઠળ હતો. ASIએ 1938માં બાંધવગઢ ફોરેસ્ટ રિઝર્વમાં ગુફાઓ પણ શોધી કાઢી હતી.
