ચિંતાજનક રિપોર્ટ/ છેલ્લા બે વર્ષમાં અર્ધલશ્કરી દળોમાં માનસિક રોગના કેસોમાં 38% વધારો: MHA

નવી દિલ્હી: ગૃહ મંત્રાલયે બુધવારે રાજ્યસભામાં જણાવ્યું હતું કે કેન્દ્રીય સશસ્ત્ર પોલીસ દળો (CAPFs) માં માનસિક બીમારીથી પીડિતોની કુલ સંખ્યા 2020માં 3,584 થી વધીને વર્ષ 2022 માં 4,940 થઈ ગઈ છે. નોંધાયેલા મનોચિકિત્સાના કેસોમાં આ લગભગ 38 ટકાનો વધારો છે.

ઈન્ડિયન એક્સપ્રેસના અહેવાલ મુજબ, કેન્દ્રીય ગૃહ રાજ્ય મંત્રી નિત્યાનંદ રાયે જણાવ્યું હતું કે સીએપીએફ – એટલે કે બોર્ડર સિક્યુરિટી ફોર્સ (બીએસએફ), સશાસ્ત્ર સીમા બલ (એસએસબી), સેન્ટ્રલ રિઝર્વ પોલીસ ફોર્સ (સીઆરપીએફ), ઈન્ડો-તિબેટિયન બોર્ડર પોલીસ ફોર્સ (આઈટીબીપી) ), આસામ રાઇફલ્સ (AR) અને કેન્દ્રીય ઔદ્યોગિક સુરક્ષા દળ (CISF) અન્ય સરકારી અને તબીબી સંસ્થાઓ સાથે જોડાણ દ્વારા મનોચિકિત્સકો (સાઇકાઇટ્રિસ્ટ), ક્લિનિકલ સાયકોલોજિસ્ટ્સ અને કાઉન્સેલર્સ (કાઉન્સેલર્સ) ની સેવાઓનો લાભ લઈ રહ્યા છે.

રાયે કહ્યું કે, “આઈટીબીપીમાં પાંચ મનોચિકિત્સકો છે, બીએસએફમાં ચાર, સીઆરપીએફમાં ત્રણ અને એસએસબી અને એઆરમાં એક-એક છે,” .

રાયના જણાવ્યા અનુસાર, 2021માં કેન્દ્રીય સશસ્ત્ર પોલીસ દળોમાં માનસિક બીમારીના 3,864 કેસ નોંધાયા હતા. તેમણે કહ્યું, ‘2020માં CRPFમાં કુલ 1,470, 2021માં 1,506 અને 2022માં 1,882 માનસિક રોગના કેસ નોંધાયા હતા. BSFમાં 2020માં 1,073, 2021માં 1,159 અને 2022માં 1,327 દર્દીઓ હતા, જ્યારે આસામ રાઈફલ્સમાં 2020માં 351, 2021માં 509 અને 2022માં 530 દર્દીઓ હતા. CISFમાં 2020માં 289, 2021માં 244 અને 2022માં 472 દર્દીઓ હતા. ITBPમાં 2020માં 215, 2021માં 300 અને 2022માં 417 દર્દીઓ હતા. SSBમાં 2020માં 186 માનસિક દર્દીઓ હતા, 2021માં 246 અને 2022માં 312 હતા.

આ પણ વાંચો-  મણિપુરના વિનાશ પછી જમ્મુ-કાશ્મીરનો વારો; એસટી દરજ્જાનો ‘જીન’ કઢાયો બહાર

2018થી 2022 સુધીમાં 658 આત્મહત્યાની વિગતો શેર કરતા રાયે જણાવ્યું કે CRPFમાં 230 જવાનો, BSFમાં 174 જવાનો, CISFમાં 91 જવાનો, SSBમાં 65 જવાનો, ITBPમાં 51 જવાનો અને ARમાં 47 જવાનોએ પોતાનો જીવ લીધો છે.

મંત્રીએ માહિતી આપી હતી કે સરકાર CAPF અને આસામ રાઈફલ્સના લોકો માટે કામ કરવાની પરિસ્થિતિઓ અને સુવિધાઓ સુધારવા માટે સતત કામ કરી રહી છે.

“શોધાયેલા કેસોને યોગ્ય રીતે નિવારણ કરવામાં આવી રહ્યું છે અને જો જરૂર પડે તો તેમને વિગતવાર પરીક્ષણો માટે સુસજ્જ હોસ્પિટલોમાં નિષ્ણાતોને મોકલવામાં આવે છે,” તેમણે કહ્યું કે, સમય સમય પર ફોલોઅપ કરવામાં આવે છે, દરેક કર્મચારીના સ્વાસ્થ્યનો રેકોર્ડ રાખવામાં આવે છે અને સમયાંતરે સમીક્ષા કરવામાં આવે છે. તણાવ અને અસ્વસ્થતા ઘટાડવા માટે યોગને શારીરિક તાલીમનો એક ભાગ બનાવવામાં આવ્યો છે, એકમ સ્તરે પેરામેડિકલ સ્ટાફ વહેલામાં વહેલી તકે કેસોની ઓળખ કરે છે અને પ્રારંભિક હસ્તક્ષેપ અને સારવાર શરૂ કરે છે. કર્મચારીઓના તમામ સ્તરો તેમજ બોર્ડર પોસ્ટ્સ (BOPs) પર તણાવ પરામર્શ કરવામાં આવે છે.

રાયે કામકાજની સ્થિતિમાં સુધારો લાવવાના પગલાં વિશે પણ જણાવ્યું. “CAPFs અને AR કર્મચારીઓના સ્થાનાંતરણ અને રજાને લગતી પારદર્શક નીતિઓ અને શક્ય હોય ત્યાં સુધી મુશ્કેલ વિસ્તારોમાં સેવા પછી કર્મચારીઓને પસંદગીની પોસ્ટિંગ આપવામાં આવે છે,” તેમણે કહ્યું. સૈનિકોની રહેવાની સ્થિતિમાં સુધારો કરવામાં આવ્યો છે અને પર્યાપ્ત મનોરંજન, રમતગમત અને સંદેશાવ્યવહારની સુવિધાઓ વગેરે પૂરી પાડવામાં આવી રહી છે.

તેમણે કહ્યું કે આર્ટ ઓફ લિવિંગના કોર્સ પણ ચલાવવામાં આવી રહ્યા છે.

ગૃહ રાજ્ય પ્રધાન અજય કુમાર મિશ્રાએ રાજ્યસભામાં જણાવ્યું હતું કે ગૃહ મંત્રાલય અને તેની એજન્સીઓમાં 1.14 લાખથી વધુ ખાલી જગ્યાઓ છે, જેમાં CAPF અને દિલ્હી પોલીસ જેવી કેન્દ્રીય પોલીસ સંસ્થાઓનો સમાવેશ થાય છે.

રોગચાળા પછી સ્વૈચ્છિક નિવૃત્તિ પસંદ કરનારા કર્મચારીઓની સંખ્યામાં ભારે વધારો થયો છે. રાયે 1 ઓગસ્ટના રોજ લોકસભામાં જણાવ્યું હતું કે, “CAPFમાં 2018માં 9,228 કર્મચારીઓએ સ્વૈચ્છિક નિવૃત્તિ લીધી, 2019માં 8,908 કર્મચારીઓ, 2020માં 6,891 કર્મચારીઓ, 2021માં 10,762 કર્મચારીઓ અને 2021માં 11,221 કર્મચારીઓએ સ્વૈચ્છિક નિવૃત્તિ લીધી છે.”

આ પણ વાંચો-સરકારનો મોટો નિર્ણય: લેપટોપ-ટેબલેટ અને કોમ્પ્યુટરની આયાત પર મૂક્યો પ્રતિબંધ