ચીન આ સપ્તાહની શરૂઆતમાં ભારત છોડીને દક્ષિણ એશિયાના તમામ દેશો સહિત હિન્દ મહાસાગર ક્ષેત્રના 19 દેશોની સાથે બેઠક કરી. સૂત્રોનું કહેવું છે કે આ બેઠકમાં ભારતને આમંત્રણ અપાયું ન હતું. આ બેઠક રણનીતિક સમુદ્રી ક્ષેત્ર અને પ્રમુખ સમુદ્રી વેપાર માર્ગમાં બેઈજિંગની સાથે વધતા પ્રભાવનો સંકેત છે. ચીને વિદેશ મંત્રાલય સાથે જોડાયેલા સંગઠન ચીન ઈન્ટરનેશનલ વિકાસ સહયોગ એજન્સી (CIDCA)ના નિવેદનમાં કહ્યું કે 21 નવેમ્બરે વિકાસ સહયોગ પર હિન્દ મહાસાગર ક્ષેત્રીય મંચ (IORFDC)ની બેઠકમાં 19 દેશોએ ભાગ લીધો.
ભારતને આમંત્રણ આપવામાં આવ્યું ન હતું
ઇન્ડોનેશિયા, પાકિસ્તાન, મ્યાનમાર, શ્રીલંકા, બાંગ્લાદેશ, માલદીવ, નેપાળ, અફઘાનિસ્તાન, ઈરાન, ઓમાન, દક્ષિણ આફ્રિકા, કેન્યા, મોઝામ્બિક, તાંઝાનિયા, સેશેલ્સ, મેડાગાસ્કર, મોરેશિયસ, જીબુટી અને ઓસ્ટ્રેલિયા સહિત 19 દેશો અને ત્રણ આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓના પ્રતિનિધિઓએ હાજરી આપી બેઠકમાં ભાગ લીધો હતો. આ બેઠક યુનાન પ્રાંતના કુનમિંગમાં વહેંચાયેલ વિકાસ દરિયાઈ અર્થતંત્રના સિદ્ધાંત પર આધારિત હાઇબ્રિડ ડાયરેક્ટ-ઓનલાઈન મોડમાં યોજાઈ હતી.
આ ફોરમનું આયોજન ચાઈના ઈન્ટરનેશનલ ડેવલપમેન્ટ કોઓપરેશન એજન્સી (CIDCA) દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. તે એક સરકારી એજન્સી છે જેનું નેતૃત્વ લુઓ ઝાઓહુઈ, ભૂતપૂર્વ ઉપ વિદેશ મંત્રી અને ભારતમાં ચીનના રાજદૂત છે. સંસ્થાની સત્તાવાર વેબસાઇટ અનુસાર, ઝાઓહુઇ CIDCA નેતૃત્વ જૂથના સચિવ છે. જણાવી દઈએ કે ગયા વર્ષે પણ ચીને ભારતની ભાગીદારી વિના કોવિડ-19 રસી સહયોગ પર દક્ષિણ એશિયાના કેટલાક દેશો સાથે બેઠક કરી હતી.
હિંદ મહાસાગર ક્ષેત્રમાં ચીનનો પ્રભાવ વધારવાનો પ્રયાસ
વિશાળ દરિયાઈ પ્રદેશમાં તેના પ્રભાવના ક્ષેત્રને વિસ્તૃત કરવા માટે આ મંચનો ઉપયોગ કરીને, ચીને હિંદ મહાસાગર ક્ષેત્ર (IOR)ના દેશો સાથે દરિયાઈ આપત્તિ નિવારણ અને શમન સહકાર મિકેનિઝમ સ્થાપિત કરવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો. બેઠકના અંતે બહાર પાડવામાં આવેલા CIDCA નિવેદનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ચીન જરૂરિયાતમંદ દેશોને જરૂરી નાણાકીય, સામગ્રી અને તકનીકી સહાય પૂરી પાડવા માટે તૈયાર છે. ચીને યુનાન પ્રાંતના સમર્થન સાથે ચીન અને હિંદ મહાસાગર ક્ષેત્રના દેશો માટે બ્લુ ઈકોનોમી થિંક ટેન્ક નેટવર્કની સ્થાપનાનો પણ પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો, એમ નિવેદનમાં જણાવાયું છે.
ચીન પાકિસ્તાન અને શ્રીલંકા સહિત અનેક દેશોમાં બંદરો અને ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરમાં રોકાણ સાથે વ્યૂહાત્મક હિંદ મહાસાગર ક્ષેત્રમાં પ્રભાવ વધારવા માટે પ્રયત્નશીલ છે. ચીન સ્પષ્ટપણે હિંદ મહાસાગર ક્ષેત્રમાં ભારતના મજબૂત પ્રભાવનો સામનો કરવાનો ધ્યેય રાખે છે, જ્યાં ઇન્ડિયન ઓશન રિમ એસોસિએશન (IORA) જેવા ભારત તરફી સંગઠનો, જેમાં 23 દેશો સભ્યો છે, મજબૂત મૂળ ધરાવે છે.
પાકિસ્તાનની નવી ચાલઃ CPECમાં તુર્કીને પણ સામેલ થવાનું આમંત્રણ
પાકિસ્તાને હવે એક નવી ચાલી ચાલી છે. પોતાના કબજાવાળા કાશ્મીર પ્રોજેક્ટ માટે પાકિસ્તાને ભારતના સતત વિરોધ વચ્ચે તુર્કીને ચીન-પાકિસ્તાન આર્થિક કોરિડોરમાં સામેલ થવા માટે આમંત્રણ આપ્યું છે. વડાપ્રધાન શરીફે તુર્કીના રાષ્ટ્રપતિ રજબ તૈયબ અર્દોઆનની સાથે તેમના અંકારા દરમિયાન એક પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં આ પ્રસ્તાવ રાખ્યો.
ડોન અખબારે શરીફના હવાલાથી કહ્યું કે- હું સલાહી આપીશ કે આ પ્રોજેક્ટને ચીન, પાકિસ્તાન અને તુર્કી વચ્ચે સહયોગ થવો જોઈએ જે એક અદ્ભુત સંયુક્ત સહયોગ હશે. આની મદદથી અમે હાલના પડકારનો સામનો કરી રહ્યાં છીએ. શરીફે કહ્યું કે જો તુર્કી CPECમાં સામેલ થવા માટે આગળ વધે છે તો તેને ચીની નેતૃત્વની સાથે આ મામલે ચર્ચા કરવામાં ખુશી થશે. આ વાત ચીન અને પાકિસ્તાનના સંપ્રભુતા તેમજ ક્ષેત્રીય અખંડતાના મુદ્દાઓ પર ભારતના વિરોધ છતાં અફઘાનિસ્તાનમાં CPECના વિસ્તરણની યોજનાની સાથે આગળ વધવાના થોડાં સપ્તાહ બાદ આવી છે.
