સુપ્રીમ કોર્ટની પાંચ જજની બેન્ચે ચૂંટણી પંચની વર્તમાન સ્થિતિ અંગે વ્યક્ત કરી ચિંતા, SCને યાદ આવ્યા કે ટીએન શેષન

સુપ્રીમ કોર્ટની પાંચ જજની બેન્ચે ચૂંટણી પંચની વર્તમાન સ્થિતિ અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી. આ દરમિયાન યુપીએ અને એનડીએ બંનેની સરકારો પર સવાલો ઉભા થયા છે. પરંતુ આ બધામાં સૌથી મહત્વપૂર્ણ ભૂતપૂર્વ મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર તિરુનેલાઈ નારાયણ અય્યર શેષન એટલે કે ટીએન શેષનનો ઉલ્લેખ હતો. તેમના મૃત્યુને લગભગ 3 વર્ષ થઈ ગયા છે, પરંતુ લગભગ 3 દાયકા પહેલા તેમના કામનો પડઘો દેશની સર્વોચ્ચ અદાલતમાં સંભળાઈ રહ્યો છે.સુપ્રીમ કોર્ટે મંગળવારે કહ્યું કે દેશને ટીએન શેષન જેવા મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનરની જરૂર છે. જે ક્યારેય પોતાને દબાવવા ન દે. જસ્ટિસ કેએમ જોસેફ, અજય રસ્તોગી, અનિરુદ્ધ બોઝ, હૃષિકેશ રોય અને સીટી રવિકુમાર દ્વારા ચૂંટણી કમિશનરની નિમણૂકની પ્રક્રિયામાં સુધારો કરવા માટે સુનાવણી હાથ ધરવામાં આવી હતી.

ટીએન શેષન કોણ હતા?

કેરળના પલક્કડમાં જન્મેલા ટીએન શેષનને 12 ડિસેમ્બર 1990ના રોજ મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર બનાવવામાં આવ્યા હતા. તેમનો કાર્યકાળ 11 ડિસેમ્બર 1996 સુધીનો હતો. કમિશનર બનતા પહેલા પણ તેઓ એટોમિક એનર્જી કમિશનના સેક્રેટરી જેવા ઘણા મહત્વના હોદ્દા પર હતા. તેમને ભારતની ચૂંટણી પ્રણાલીમાં સુધારો કરનાર તરીકે યાદ કરવામાં આવે છે.

ભારતમાં ચૂંટણીનું ચિત્ર બદલાયું

વર્ષ 1950માં સ્થપાયેલ કમિશનને ભારતમાં મુક્ત અને નિષ્પક્ષ ચૂંટણીઓ કરાવવાનું કામ સોંપવામાં આવ્યું હતું. જો કે, એવું કહેવાય છે કે 1990 સુધી, પંચ ચૂંટણીના નિરીક્ષક સિવાય બીજું કંઈ ન હતું. એવા સમયે જ્યારે મતદારોને લાંચ આપવી સામાન્ય હતી, શેષને બંધારણ દ્વારા પંચને આપવામાં આવેલી સત્તાઓનો ઉપયોગ કર્યો. તેમણે ભારતમાં ચૂંટણીની પ્રક્રિયા બદલી નાખી. આ સાથે આવા 150 કામોની યાદી બનાવવામાં આવી હતી, જે ચૂંટણીની દૃષ્ટિએ ખોટી ગણાતી હતી. જેમાં દારૂનું વિતરણ, મતદારોને પૈસા આપવા, દિવાલો પર લખવા પર પ્રતિબંધ, ભાષણોમાં ધાર્મિક વાતો પર પ્રતિબંધ જેવી બાબતોનો સમાવેશ થાય છે. એટલું જ નહીં, તે ઓળખ કાર્ડ, આદર્શ આચારસંહિતા અને ચૂંટણી ખર્ચની નિશ્ચિત મર્યાદા પણ લાવ્યા.

સરકારથી ડર્યા નહીં, એવોર્ડ પણ જીત્યો

એવું કહેવાય છે કે ચૂંટણી પ્રક્રિયામાં સુધારા દરમિયાન શેષન અને સરકાર વચ્ચે ઝઘડો થયો હતો. પરંતુ અધિકારીની ગતિ અટકી નહીં અને તેણે કામ ચાલુ રાખ્યું. વર્ષ 1996માં તેમને ચૂંટણી પ્રક્રિયામાં સુધારો કરવા બદલ રેમન મેગ્સેસે એવોર્ડ પણ આપવામાં આવ્યો હતો. આ પછી, તેઓ વર્ષ 1997 માં રાષ્ટ્રપતિ પદ માટે પણ ઉભા થયા, પરંતુ કેઆર નારાયણ સામે હારી ગયા.

જ્યારે શેશન સરકાર વિરુદ્ધ સુપ્રીમ કોર્ટમાં પહોંચ્યા હતા

1993ની વાત છે. તત્કાલીન પીવી નરસિમ્હા રાવ સરકારે એક વટહુકમ લાવ્યો હતો, જેમાં બે ચૂંટણી કમિશનર લાવવાનું કહેવામાં આવ્યું હતું. તેને રાષ્ટ્રપતિની સંમતિ પણ મળી હતી અને એમએસ ગિલ અને જીવીજી કૃષ્ણમૂર્તિને ચૂંટણી કમિશનર બનાવવામાં આવ્યા હતા. હવે શેષન આ મામલાને લઈને સુપ્રીમ કોર્ટમાં પહોંચ્યા છે અને આરોપ લગાવ્યો છે કે આ તેમની સત્તા ઘટાડવાનો પ્રયાસ છે. જોકે, તેની અરજી ફગાવી દેવામાં આવી હતી.

આ પણ વાંચો : રાહુલ ગાંધીનો ચહેરો સદ્દામ હુસૈન જેવો દેખાય છે, આસામના CMનું મોટું નિવેદન