દિલ્હીના મુખ્યમંત્રી અને આમ આદમી પાર્ટીના કન્વીનર અરવિંદ કેજરીવાલે ભારતીય ચલણ પર લક્ષ્મી અને ગણેશની તસવીર લગાવવી જોઈએ તેવું કહીને નવી ચર્ચાને જન્મ આપ્યો છે. કેટલાક કેજરીવાલના આ નિવેદનનું સમર્થન કરી રહ્યા છે તો કેટલાક તેનો વિરોધ કરી રહ્યા છે. કેટલાક આ વાત પર હસી રહ્યા છે તો કેટલાક તેનો રાજકીય અર્થ શોધવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. પરંતુ કેજરીવાલના આ સૂચનની દરેક જગ્યાએ ચર્ચા થઈ રહી છે, જેને ગુજરાત ચૂંટણી પહેલા તેમનું ‘હિંદુત્વ કાર્ડ’ ગણાવવામાં આવી રહ્યું છે. રાજકીય પંડિતો હવે આ દાવના ફાયદા અને ગેરફાયદાનું વિશ્લેષણ કરવામાં વ્યસ્ત છે.
એક સવાલ એ પણ ઊભો થઈ રહ્યો છે કે કેજરીવાલે એકાએક ‘હિંદુત્વ કાર્ડ’ રમવાની જરૂર કેમ પડી, અત્યાર સુધી શાળાઓ, હોસ્પિટલો અને મફત વીજળી જેવા મુદ્દાઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું?, દિલ્હીમાં AAP મંત્રી રાજેન્દ્ર પાલ ગૌતમે જે રીતે હિંદુ દેવી-દેવતાઓની પૂજા નહીં કરવાના શપથ લીધા તે રીતે ભાજપ કેજરીવાલને હિંદુ વિરોધી સાબિત કરવાનો પ્રયાસ કરી રહી હતી. આ પછી ગુજરાતમાં પાર્ટીના વડા ગોપાલ ઇટાલિયાનું વિવાદાસ્પદ નિવેદન પણ સામે આવ્યું છે. એવું માનવામાં આવે છે કે પાર્ટીના રણનીતિકારોને ગુજરાત અને હિમાચલની ચૂંટણીમાં નુકસાનની આશંકા હતી.
રાજકીય નિષ્ણાતોના મતે, આ આશંકા હેઠળ કેજરીવાલે અત્યાર સુધીનું સૌથી મોટું ‘હિંદુત્વ કાર્ડ’ રમ્યું. ગુજરાતની રેલીઓમાં અવારનવાર ચંદન લગાવતા જોવા મળતા કેજરીવાલ છેલ્લા કેટલાક સમયથી સતત ‘સોફ્ટ હિંદુત્વ’ના માર્ગે ચાલતા હોય તેવું લાગી રહ્યું છે. એવું માનવામાં આવતું હતું કે તેઓ ગુજરાતમાં હિન્દુત્વના મુદ્દાઓની અસરને ઘટાડવા માટે આ કરી રહ્યા છે અને તેનાથી ભાજપને ફાયદો થઈ રહ્યો છે.
કેજરીવાલ પહેલીવાર મધ્યમ માર્ગેથી ચાલ્યા?
ભ્રષ્ટાચાર વિરોધી ચળવળમાંથી જન્મેલા પક્ષના વડા અરવિંદ કેજરીવાલના વર્તમાન પગલાએ રાજકીય પંડિતોને પણ આશ્ચર્યચકિત કર્યા છે. દિલ્હીમાં ત્રણ વખત અને પંજાબમાં પ્રથમ વખત બહુમતી મેળવનાર પાર્ટીએ અત્યાર સુધી એવા મુદ્દાઓને ટાળ્યા છે જેમાં એક સમુદાયને ધ્રુવીકરણ અથવા ગુસ્સો કરવાની ક્ષમતા હોય. દિલ્હીમાં છેલ્લી ત્રણ વિધાનસભા ચૂંટણીમાં પાર્ટીની સફળતાનું એક મોટું કારણ એ છે કે હિંદુઓ સિવાય મુસ્લિમોને પણ એકસાથે મત મળ્યા છે. રાજકીય નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે અરવિંદ કેજરીવાલે પહેલીવાર આવું સ્ટેન્ડ લીધું છે, જે બેધારી તલવાર જેવું છે. તેમણે મધ્યમ માર્ગથી દૂર જઈને હિન્દુત્વની પીચ પર ઉતરવાનું નક્કી કર્યું છે જેના પર ભાજપ હવે ખુલ્લેઆમ બેટિંગ કરી રહ્યું હતું.
ફાયદો કે નુકસાન?
અર્થતંત્રને ટાંકીને નોટ પર લક્ષ્મી-ગણેશની તસવીર લગાવવાની માગણી કરનારા અરવિંદ કેજરીવાલને કેટલો ફાયદો થશે, તે ગુજરાત, હિમાચલ અને MCDની ચૂંટણી પછી નક્કી થશે, પરંતુ અત્યારે કેટલાક રાજકીય નિષ્ણાતો તેને ‘જોખમ’ ગણાવે છે. AAP’. સ્ટેન્ડ જણાવે છે. તેમનું કહેવું છે કે હિંદુત્વના નામે તેઓ ભાજપ સાથે કેટલો મુકાબલો કરી શકશે, તે આવનારા સમયમાં નક્કી થશે, પરંતુ અત્યારે મુસ્લિમ મતો વેરવિખેર થવાનો ખતરો વધી ગયો છે.
