PM નરેન્દ્ર મોદીએ દેશમાં 75 ડિજિટલ બેન્કિંગ યુનિટ્સ લોન્ચ કર્યા. આનાથી બેન્કિંગ સેક્ટરમાં મોટો બદલાવ આવવાની અપેક્ષા છે કારણ કે ડિજિટલ રીતે બિઝનેસ કરવાથી સમયનો બગાડ થતો અટકશે. સાથે જ સંસાધનોનો વધુ સારો ઉપયોગ પણ કરી શકાય છે. આ વર્ષના બજેટમાં નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે ડિજિટલ બેંકો શરૂ કરવાની જાહેરાત કરી હતી. દેશમાં ડિજિટલ બેન્કિંગમાં અગાઉની સરખામણીમાં ઝડપી વૃદ્ધિ જોવા મળી રહી છે. લોકો પોતાનું મોટું કામ મોબાઈલથી જ કરે છે. ઈન્ટરનેટ બેન્કિંગની મદદથી અનેક કાર્યો ઘરે બેઠા થઈ રહ્યા છે. આ સુવિધા એવા સ્થળોએ પણ ઉપલબ્ધ છે જ્યાં બેંકની શાખા નથી. તો ચાલો જાણીએ આ બેંક શું છે, કેવી છે અને કેવી રીતે કામ કરશે.
કેવું હશે ડિજિટલ બેન્કિંગ યુનિટ
તેને કિઓસ્કની જેમ ગણી શકાય જેને બેંક શાખાની જેમ વધુ જગ્યાની જરૂર નહીં પડે. તે એક નિશ્ચિત બિઝનેસ યુનિટ અથવા હબ હશે જેમાં કેટલાક ડિજિટલ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર બિલ્ટ ઇન હશે. ગ્રાહકોને આ કિઓસ્ક પર સેલ્ફ-સર્વિસ મોડમાં સુવિધાઓ મળશે. બેંકની જેમ, તેનો કોઈ સમય નિશ્ચિત હોતો નથી અને દરેક સમયે સેવાનો લાભ લઈ શકાય છે. આ એકમમાંથી નાણાકીય ઉત્પાદનો અને સેવાઓનો લાભ લઈ શકાય છે.
કોણ સ્થાપશે ડીજીટલ બેંકીંગ યુનિટ
બેંકોને પણ ડિજિટલ બેંકિંગ યુનિટ એટલે કે ડીબીયુનો લાભ મળવા જઈ રહ્યો છે. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે આવા એકમો સ્થાપવાનું કામ આ બેંકોને આપવામાં આવશે. આમાં વ્યાપારી બેંકોની ભાગીદારી વધશે, પરંતુ પ્રાદેશિક ગ્રામીણ બેંકો, પેમેન્ટ બેંકો અને સ્થાનિક ક્ષેત્રની બેંકોને તેમાંથી બહાર રાખવામાં આવશે. પેમેન્ટ બેંક એટલે એરટેલ પેમેન્ટ બેંક અથવા આવી એપ પર આધારિત બેંકો. તેવી જ રીતે, કોમર્શિયલ બેંકો DBU ખોલી શકશે જેમને ભૂતકાળમાં ડિજિટલ બેંકિંગનો અનુભવ છે. ડીબીયુ ટાયર 1 થી ટાયર 6 શહેરોમાં ખોલવામાં આવશે. આ માટે રિઝર્વ બેંકની પરવાનગી લેવી પડશે.
સામાન્ય જનતાને શું સેવા મળશે
રિઝર્વ બેંકના જણાવ્યા અનુસાર, દરેક ડિજિટલ બેંકિંગ યુનિટે ચોક્કસ ડિજિટલ બેંકિંગ સેવાઓ પ્રદાન કરવી પડશે. અલગ-અલગ સ્કીમ હેઠળ બચત બેંક ખાતા ખોલવામાં આવશે, ચાલુ ખાતા ખોલવામાં આવશે. આ સાથે ગ્રાહકોને ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ, રિકરિંગ ડિપોઝિટ, ગ્રાહકો માટે ડિજિટલ કિટ્સ, મોબાઈલ બેન્કિંગ, ઈન્ટરનેટ બેન્કિંગ, ડેબિટ કાર્ડ, ક્રેડિટ કાર્ડ, માસ ટ્રાન્ઝિટ સિસ્ટમ કાર્ડ, દુકાનદારો અથવા વેપારીઓ માટે ડિજિટલ કિટ્સ, UPI QR કોડ, BHIM આધાર અને POS ની સુવિધાઓ આપવામાં આવશે.
આ ખાસ ફીચર્સ પણ મળશે
બેંક એકાઉન્ટ અને કાર્ડ સિવાય ડીબીયુમાં ઘણી વિશેષ સુવિધાઓ ઉપલબ્ધ થશે. ગ્રાહકો રિટેલ લોન, MSME અને સ્કીમ સાથે જોડાયેલ લોન માટે અરજી કરી શકશે. ખાસ વાત એ છે કે આ પ્રકારની લોન માટે બેંકમાં જવાની જરૂર નહીં પડે અને લોન એપ્લાય કરવાથી લઈને પ્રોસેસિંગ અને ઈશ્યુ કરવાનું કામ ડિજિટલ હશે. સરકારના રાષ્ટ્રીય પોર્ટલ પર હાજર તમામ યોજનાઓ માટે ઓનલાઈન લોન ઈશ્યુ કરવામાં આવશે.
