National Chess Day : ચેસ રમવાથી મનનો વિકાસ થાય છે.

રાષ્ટ્રીય ચેસ દિવસની ઉજવણી ઓક્ટોબરમાં દર બીજા શનિવારે થાય છે. આ શાહી રમત સદીઓથી રમવામાં આવે છે, અને તેના મર્યાદિત ટુકડાઓ અને સરળ લેઆઉટ હોવા છતાં, ચેસ એ એક જટિલ કલા છે, જેણે ખેલાડીઓ અને દર્શકોને એકસરખા મોહિત કર્યા છે. ગેરાલ્ડ ફોર્ડે કહ્યું છે કે, “ ચેસ એ એક એવી રમત છે કે, જે મનને તીક્ષ્ણ બનાવે છે, માનવીય ક્ષમતાઓનું પરીક્ષણ કરે છે અને તંદુરસ્ત સ્પર્ધાને પ્રોત્સાહિત કરે છે. તેણે વિશ્વભરના ખેલાડીઓ અને દર્શકોનું ધ્યાન આકર્ષિત કર્યું છે અને જ્યાં સુધી આ સ્પર્ધા અને તેની શ્રેષ્ઠતા માનવજાતને પડકારશે ત્યાં સુધી આ રમત ચાલતી રહશે.”

આ પણ વાંચો : સુરતના ડુમસ બીચ ખાતે ‘બીચ વોલિબોલ ટુર્નામેન્ટ’નો પ્રારંભ : ગૃહરાજ્યમંત્રી હર્ષ સંઘવી રહ્યા હાજર

રાષ્ટ્રીય ચેસ દિવસનો ઇતિહાસ

ચેસ એ બે ખેલાડીઓની રમત છે જેમાં દરેક ખેલાડી રાજાને પકડવા માટે વ્યૂહરચના અને સંરક્ષણ બનાવે છે. પ્રારંભિક ધર્મયુદ્ધથી, વિશ્વના વિવિધ ભાગોમાં લાખો લોકો દ્વારા ચેસનો આનંદ લેવામાં આવ્યો છે. આ રમતના પ્રારંભિક સંસ્કરણો અલગ છે, પરંતુ 15મી સદીથી, આની  ડિઝાઇન પ્રમાણભૂત બની ગઈ. આધુનિક ચેસ જે આપણે આજે જાણીએ છીએ, તે જૂની ભારતીય અને ફારસી રમતોમાંથી અપનાવવામાં આવી છે.

ચેસની સામાજિક વિકાસ પર પણ નોંધપાત્ર અસર પડી છે, ખાસ કરીને બેન્જામિન ફ્રેન્કલિનના “ધ મોરલ્સ ઓફ ચેસ” શીર્ષકવાળા પ્રખ્યાત નિબંધની નોંધપાત્ર અસર પડી હતી. ફ્રેન્કલિને ચોક્કસપણે અમેરિકન ચેસનો દરજ્જો ઊંચો કર્યો હતો, પરંતુ પોલ મોર્ફીને પ્રથમ અમેરિકન ચેસ લિજેન્ડ ગણવામાં આવે છે. મોર્ફીને તેમના સમયના શ્રેષ્ઠ ચેસ ખેલાડી તરીકે ઓળખવામાં પણ આવે છે અને ઈ.સ. 1857માં તે સમયના શ્રેષ્ઠ યુરોપિયન ચેસ ખેલાડી એડોલ્ફ એન્ડરસનને હરાવનાર તેઓ પ્રથમ અમેરિકન હતા.

ઈ.સ. 1976માં પ્રમુખ ગેરાલ્ડ ફોર્ડે 9 ઓક્ટોબરને રાષ્ટ્રીય ચેસ દિવસ તરીકે જાહેર કર્યો હતો. તે ચેસને રાજાઓની રમત માનતો હતો અને તેનો ઉત્સુક અનુયાયી પણ હતો. આ રાષ્ટ્રીય ચેસ દિવસની વાર્ષિક ઉજવણી ઈ.સ. 1979 થી દર વર્ષે ઓક્ટોબરના બીજા શનિવારે કરવામાં આવે છે,  જેમાં લાખો નવા નિશાળીયા અને નિષ્ણાતો ચેસની અનોખી દુનિયામાં પ્રવેશ કરે છે. વર્ષ 2020માં નેટફ્લિક્સ મીની-સિરીઝ “ધ ક્વીન્સ ગેમ્બિટ” ના પ્રકાશન પછી લોકોનો ચેસની રમતમાં રસ વધ્યો.

રાષ્ટ્રીય ચેસ દિવસની પ્રવૃત્તિઓ

રાષ્ટ્રીય ચેસ દિવસની ઉજવણી ચેસ રમીને કરી શકાય છે, આ દિવસે તમે તમારા મિત્રો, પડોશીઓ અથવા કુટુંબીજનો સાથે થોડીક રમતનો આનંદ માણી શકો છો. આ સિવાય ચેસ સંબંધિત મૂવી અથવા ટીવી શો જોઈ દિવસની ઉજવણી કરી શકાય છે. ઉપરાંત આ દિવસે ટુર્નામેન્ટ પણ હોસ્ટ કરી શકાય છે.

ચેસનું મહત્વ

ચેસ એ એક પ્રાચીન રમત છે, જે આજના કરતાં વધુ લોકપ્રિય છે. આ ગતિશીલ રમતમાં અનંત શક્યતાઓ રહેલી છે અને ચેસ પોતે જ એક કળા છે. ચેસ લોકોને જોડે છે. વિવિધ જાતિઓ, સંસ્કૃતિઓ, વર્ગો અને સમાજના લોકોને જોડવામાં ચેસ મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે. ચેસમાં કોઈ ભેદભાવ નથી.ચેસ રમવાથી વ્યક્તિની વ્યૂહરચના બનાવવાની કુશળતા વધે છે અને વિશ્લેષણાત્મક મનનો વિકાસ થાય છે. ચેસ ખેલાડીઓના માનસની સમજ આપે છે, જે રમતની સુંદરતામાં વધારો કરે છે.

વિશ્વનાથન આનંદ :  ચેસની રમતનાં ગોડ ફાધર

વિશ્વનાથન આનંદ ભારતના પ્રથમ ચેસ ગ્રાન્ડમાસ્ટર છે, જેઓ ભૂતપૂર્વ પાંચ વખતના વિશ્વ ચેસ ચેમ્પિયન રહ્યાં છે.તેમને આ પેઢીના શ્રેષ્ઠ ઝડપી ચેસ ખેલાડી તરીકે વ્યાપકપણે ગણવામાં આવે છે. આનંદે લાખો ચાહકોમાં અનુસરણ બનાવ્યું છે, જે ભારત જેવા ક્રિકેટ ક્રેઝી રાષ્ટ્રમાં એક સંપૂર્ણ સિદ્ધિ દર્શાવે છે. વિશ્વનાથન આનંદ ઈ.સ.1988માં પ્રથમ ગ્રાન્ડમાસ્ટર બન્યાં હતાં અને તેમણે છ રમતોની મેચમાં એલેક્સી શિરોવને હરાવ્યા બાદ વર્ષ 2000માં FIDE વર્લ્ડ ચેસ ચેમ્પિયનશિપ જીતી હતી. વર્ષ 2002 સુધી તેમની પાસે ખિતાબ રહ્યો હતો. તેમણે વર્ષ 2007, 2008, 2010 અને 2012માં ફરીથી આ ખિતાબ મેળવ્યો હતો. તેમણે વર્ષ 2003 અને 2017માં FIDE વર્લ્ડ રેપિડ ચેસ ચેમ્પિયનશિપ અને વર્ષ 2000માં વર્લ્ડ બ્લિટ્ઝ કપ પણ જીત્યો.