મંગલયાન મિશનનો અંત : ISRO ની સત્તાવાર જાહેરાત

ઈન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ISRO) એ સોમવારે પુષ્ટિ કરી છે કે મંગળ ઓર્બિટરનો ગ્રાઉન્ડ સ્ટેશન સાથે સંપર્ક તૂટી ગયો છે. ISROએ જણાવ્યું હતું કે ભારતનું ઐતિહાસિક માર્સ ઓર્બિટર મિશન (MOM) એટલે કે મંગળયાન 5 નવેમ્બર 2013ના રોજ લોન્ચ થયા બાદ અને 24 સપ્ટેમ્બર 2014ના રોજ મંગળની ભ્રમણકક્ષામાં પ્રવેશ્યાના લગભગ આઠ વર્ષ પછી બેટરી અને બળતણ ખતમ થઈ ગયું હતું. નોંધનીય છે કે આ માહિતી એક દિવસ પહેલા એટલે કે રવિવારે સામે આવી હતી, જોકે ઈસરોએ તે સમયે તેની પુષ્ટિ કરી ન હતી.

મિશનના આઠ વર્ષ વૈજ્ઞાનિક ઉપલબ્ધિઓ માટે શ્રેષ્ઠ

ઈસરોએ એક નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું કે તે પહેલાથી જ જાહેર કરવામાં આવ્યું હતું કે મંગળ પર જનાર અવકાશયાન બિન-પુનઃપ્રાપ્તિ છે અને તેના જીવનના અંતમાં પહોંચી ગયું છે. તેમણે કહ્યું કે આ મિશનને ગ્રહોની શોધના ઇતિહાસમાં નોંધપાત્ર તકનીકી અને વૈજ્ઞાનિક સિદ્ધિ તરીકે ગણવામાં આવશે. ISROએ જણાવ્યું હતું કે તેના આઠ વર્ષ દરમિયાન, પાંચ વૈજ્ઞાનિક પેલોડથી સજ્જ આ મિશનએ મંગળની સપાટીની લાક્ષણિકતાઓ, મોર્ફોલોજી અને વાતાવરણ-એક્સોસ્ફિયર પર નોંધપાત્ર વૈજ્ઞાનિક સમજણ વિકસાવી છે.

આ પણ વાંચો : ટેકાના ભાવે મગફળી, મગ, અડદ અને સોયાબીનની ખરીદી માટે નોંધણીની મુદ્દતમાં કરાયો વધારો

માર્સ ઓર્બિટર વ્હીકલને છ મહિનાની ક્ષમતામાં બનાવવામાં આવ્યું હતું

ISRO તેની ભ્રમણકક્ષામાં સુધારો કરીને મંગલયાનની બેટરીનું જીવન વધારવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું હતું. આ એટલા માટે પણ જરૂરી હતું કે લાંબા ગ્રહણ દરમિયાન પણ મંગળયાન ઊર્જા મેળવતું રહે, પરંતુ તાજેતરના કેટલાંક ગ્રહણ પછી, ભ્રમણકક્ષામાં સુધારો થઈ શક્યો નહીં, જેના કારણે તે સુસ્ત બની ગયું, કારણ કે લાંબા ગ્રહણ દરમિયાન બેટરી તેને છોડી શકે છે. તેમણે સમજાવ્યું કે સેટેલાઇટ બેટરી માત્ર એક કલાક અને 40 મિનિટની ગ્રહણની અવધિ માટે ડિઝાઇન કરવામાં આવી હોવાથી, લાંબા સમય સુધી ગ્રહણને કારણે બેટરી લગભગ ખલાસ થઈ ગઈ હતી. ઈસરોના અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર માર્સ ઓર્બિટર વ્હીકલને છ મહિનાની ક્ષમતામાં બનાવવામાં આવ્યું હતું.

ભારતનું પ્રથમ મંગળ મિશન

મંગલયાન (માર્સ ઓર્બિટર મિશન) એ ભારતનું પ્રથમ મંગળ મિશન છે અને તે ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંસ્થા (ISRO)નો મહત્વાકાંક્ષી અવકાશ પ્રોજેક્ટ છે. આ પ્રોજેક્ટ હેઠળ, સાડા ચારસો કરોડના ખર્ચનું ‘માર્સ ઓર્બિટર મિશન’ (MOM) 5 નવેમ્બર 2013ના રોજ સવારે 2:38 વાગ્યે લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું. મંગળ ગ્રહની પરિક્રમા કરવા માટે લોન્ચ કરાયેલા ઉપગ્રહને ધ્રુવીય સેટેલાઇટ લોંચ વ્હીકલ (PSLV) C-25 દ્વારા આંધ્ર પ્રદેશના શ્રીહરિકોટા સ્થિત સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટરમાંથી સફળતાપૂર્વક લોન્ચ કરવામાં આવ્યો હતો. આ સાથે ભારત પણ હવે એ દેશોમાં સામેલ થઈ ગયું છે, જેમણે મંગળ પર પોતાના વાહનો મોકલ્યા છે.

આ પણ વાંચો : બાપુ ફરી કોંગ્રેસનો ‘હાથ’ પકડશે ? કાલે અર્જૂન મોઢવાડીયાની હાજરીમાં પ્રેસ કોન્ફોરેન્સ

મંગળ ઉપર પહોંચવા પ્રથમ પ્રયાસમાં સફળ થનાર વિશ્વનો પ્રથમ દેશ બન્યું ભારત

24 સપ્ટેમ્બર 2014 ના રોજ મંગળ પર તેના આગમન સાથે, ભારત તેના પ્રથમ પ્રયાસમાં સફળ થનાર વિશ્વનો પ્રથમ દેશ અને સોવિયેત રશિયા, નાસા અને યુરોપિયન સ્પેસ એજન્સી પછી વિશ્વનો ચોથો દેશ બન્યો. આ સિવાય મંગળ પર મોકલવામાં આવેલ સૌથી સસ્તું મિશન પણ હતું. ભારત પણ આવું કરનાર એશિયાનો પહેલો દેશ બન્યો, કારણ કે અગાઉ ચીન અને જાપાન તેમના મંગળ મિશનમાં નિષ્ફળ ગયા હતા. પ્રતિષ્ઠિત ‘ટાઈમ’ મેગેઝિને મંગલયાનને 2014ની શ્રેષ્ઠ શોધમાંની એક તરીકે નામ આપ્યું છે.

આ પણ વાંચો : બુમરાહ T20 વર્લ્ડ કપમાંથી બહાર, BCCI ની સત્તાવાર જાહેરાત, નવો વિકલ્પ કોણ ?