જોધપુરનું મંડોર ગાર્ડન પિકનિક માટે છે પ્રખ્યાત, જાણો તેની વિશેષતા અને ઈતિહાસ

જો તમે ઈતિહાસ સાથે જોડાયેલી શ્રેષ્ઠ માહિતી સાથે કોઈ શાંત સ્થળની મુલાકાત લેવાનો પ્રોગ્રામ બનાવી રહ્યા છો. જ્યાં ફરવા સાથે તમે ઇતિહાસ જાણી શકો, જ્યાં ગાર્ડન પણ હોય. તો અહી એક સુંદર બગીચો જે મંડોર ગાર્ડન તરીકે ઓળખાય છે. તેમાં બે દરવાજા છે, પહેલો મુખ્ય દરવાજો અને બીજો પાછળનો દરવાજો. આ એટલો મોટો બગીચો છે કે આ જગ્યાની મુલાકાત લેવા માટે આખો દિવસ લાગે છે. અહીં ઘણા વિદેશી પ્રવાસીઓ આવે છે અને શાળા-કોલેજોની ટુકડીઓ પણ અહીં ફરવા તેમજ પીકનીક માટે આવે છે. એટલે કે આ સ્થળ પિકનિક માટે ખાસ છે. આ સિવાય ઘણી ફિલ્મો અને જાહેરાતો પણ અહીં શૂટ કરવામાં આવી છે. જ્યારે ઉંચી ટેકરી પરથી જોવામાં આવે ત્યારે તે સુંદર દૃશ્ય ધરાવે છે.

શું છે અહીનો  ઇતિહાસ?

શું તમે જાણો છો કે જૂના સમયમાં અહીં મંડોરના બગીચામાં ઘણા ફળોના છોડ લગાવવામાં આવ્યા હતા. અહીંના જામુન, કેરી અને જામફળ પ્રખ્યાત છે. જ્યારે પણ ગુલાબ, ચમેલી અને મોગરા જેવા ફૂલોની મોટી સંખ્યામાં જરૂર પડતી ત્યારે અહીંથી ફૂલો લેવામાં આવતા હતા. રજવાડામાં મંડોરનો બગીચો ખૂબ જ સુંદર અને સ્વચ્છ હતો.

ઈતિહાસ અનુસાર જૂના સમયમાં મંડોર એક મોટા શહેર અને મારવાડની રાજધાની તરીકે પ્રખ્યાત હતું. અહીં દેવતાઓનું મહત્વનું સ્થાન છે. તેને મંડ્યાપુર, મંડોવર અને ભુગીશીલ વગેરે નામોથી બોલાવવામાં આવે છે. પદયાત્રીઓ નાગ ગંગાના દર્શન કરવા ભૃગીશાલ પરિક્રમા નિમિત્તે અહીં આવે છે અને વર્ષમાં એક વખત નાગપંચમીના દિવસે મંડોર ઉદ્યાનમાં ભવ્ય મેળો પણ ભરાય છે. સામાન્ય દિવસોમાં દેશી-વિદેશી પ્રવાસીઓની ભીડ જામે છે.

મંડોરની વાર્તા પણ રસપ્રદ છે. પ્રતિહાર (પરિહાર) શાસક રાજા બોકના શિલાલેખ મુજબ, ખોદકામ દરમિયાન મળેલા વિક્રમ સંવત 894ના એક શિલાલેખ મુજબ, મંડોર પર નાગવંશી ક્ષત્રિયોનું શાસન હતું, ત્યારબાદ પરમાર અને પરિહારોનું શાસન હતું. પરિહારોમાં, નહદવ પરિહાર રાજા નરભટના મોટા પુત્ર કુક્કુમ (કક્કુતસયા)ની ત્રીજી પેઢીમાં થયો હતો.

તેઓ પૃથ્વીરાજ ચૌહાણ ત્રીજાના સમકાલીન હતા. જેમને પ્રતિહારોએ હરાવીને પોતાનું સામ્રાજ્ય અને કિલ્લો સ્થાપ્યો. ઈન્દા પરિહારોએ વર્ષ 1394માં રાઠોડને એક કિલ્લો આપ્યો હતો, જેઓ પાછળથી વર્ષ 1459માં જોધપુરનો મેહરાનગઢ કિલ્લો બનાવીને ત્યાં રહેવા લાગ્યા હતા.

મહારાજા અજિત સિંહ અને મહારાજા અભય સિંહના શાસનકાળ દરમિયાન (1714 એડી થી 1749 એડી સુધી), જોધપુર શહેરનો મંડોર બગીચો અને તેની સાથે જોડાયેલ દેવતાઓ અને મંડોરની જૂની કલાત્મક ઇમારતો અજીત પોલ ઇક થામ્બિયા મહેલ, પુરાણા કિલા અને તેની નીચે મહેલત (હાલનું મ્યુઝિયમ ઈમારત) ઐતિહાસિક અને કલાત્મક દેવલ, થડાસ અને છત્રીઓ, નાગાદ્રી સાથે જોડાયેલા કુવાઓ, તળાવો અને પગથિયાં વગેરેનું નિર્માણ કરવામાં આવ્યું હતું.

મહારાજા જસવંત સિંઘે તેમાં સુધારો કરાવ્યો અને મહારાજા સરદાર સિંહે 1896માં મંડોર ગાર્ડનને સુધાર્યો. અહીં 1896 એડી માં રાજપૂત એલ્ગીન શાળા મંડોર સ્થિત મહેલોમાં ખોલવામાં આવી હતી, જે નવી ઇમારત બાંધ્યા પછી ચૌપાસનીમાં ખસેડવામાં આવી હતી.

આ પણ વાંચો: જો તમે સપ્ટેમ્બરમાં ફરવા જવાનું વિચારો છો, તો અવશ્ય લો આ સ્થળોની મુલાકાત!

સ્વરૂપ મહારાજા ઉમેદ સિંહના શાસનકાળથી લઈને મહારાજા હનવંત સિંહ સુધી, મંડોર ગાર્ડનમાં ઘણા સુધારા કરવામાં આવ્યા હતા. તે જ સમયે, 1923 એડીથી 1947-48 એડી સુધી, મંડોર ગાર્ડનને આધુનિક રીતે તૈયાર કરવામાં આવ્યું હતું. આઝાદી બાદ નાણામંત્રી મથુરાદાસ માથુરના પ્રયાસોથી મુખ્યમંત્રી મોહનલાલ સુખડિયાના સમયમાં મંડોર ગાર્ડનની કાયાપલટ કરવામાં આવી હતી.

 

બગીચામાં પાણીના કુંડ, સર્ચ અને ફ્લડ લાઇટ અને ફુવારાઓ સ્થાપિત કરવામાં આવ્યા હતા અને મંડોરમાં બગીચાની ઉપરના ઊંચા પર્વત પર હેંગિંગ ગાર્ડન પણ સ્થાપિત કરવામાં આવ્યા હતા. પાર્કના આધુનિક વિકાસ માટે PWD અને બાગાયત વિભાગનો ફાળો પણ પ્રશંસનીય હતો. તેના પરિવર્તનમાં માગરાજ જેસલમેરિયા, સાલેરાજ મુનોહિત અને દાઉદાસ શારદાની ભૂમિકા પણ મહત્વની હતી.

આ પણ વાંચો:  જ્ઞાનવાપી કેસમાં : મુસ્લિમ પક્ષકારની અરજી ફગાવી, હિન્દુ પક્ષની તરફેણમાં ચુકાદો