ચીન બનાવી રહ્યું છે વિશ્વની સૌથી મોટી ‘ટેલિસ્કોપ રિંગ’, 313 એન્ટેના કરશે સૂર્યનો સામનો
ચીન સૂર્યનો અભ્યાસ કરવા માટે વિશ્વની સૌથી મોટી ટેલિસ્કોપ રિંગ બનાવી રહ્યું છે. આખી દુનિયામાં આટલી મોટી વૈજ્ઞાનિક આકૃતિ ક્યાંય નથી. આ રિંગની આસપાસ મોટા ટેલિસ્કોપ છે, જેની મદદથી ચીન સૌર વિસ્ફોટ (કોરોનલ માસ ઇજેક્શન), સોલાર ફ્લેર્સ અને સોલર સ્ટોર્મનો અભ્યાસ કરશે. જેથી પૃથ્વી પર આવનારી આફતને ટાળી શકાય. આ ટેલિસ્કોપ દક્ષિણ-પશ્ચિમ ચીનના સિચુઆન પ્રાંતમાં પર્વતીય મેદાનમાં બનાવવામાં આવી રહ્યું છે. તેને ડાઓચેંગ સોલર રેડિયો ટેલિસ્કોપ (DSRT) નામ આપવામાં આવ્યું છે. પૂર્ણ થયા પછી, સમગ્ર રિંગમાં કુલ 313 ટેલિસ્કોપ એન્ટેના હશે. દરેક એન્ટેનાનો વ્યાસ 19.7 ફૂટ છે. જ્યારે સમગ્ર રિંગ્સનો વ્યાસ 3.13 કિમી છે.
આ ટેલિસ્કોપિક રિંગ રેડિયો તરંગો દ્વારા સૂર્યની તસવીરો બનાવશે. કોરોનલ માસ ઇજેક્શન્સ (CMEs) એ એક પ્રકારનો સૌર વિસ્ફોટ છે જે સૂર્યના ફોલ્લીઓમાંથી નીકળે છે. જો તેમાંથી નીકળતા સૌર તરંગો પૃથ્વી તરફ વળે તો ઘણી સમસ્યાઓ સર્જી શકે છે. પૃથ્વી પર વીજળીના ગ્રીડ અટકી શકે છે. ઉપગ્રહો નકામા હોઈ શકે છે. મોબાઈલ કોમ્યુનિકેશન સિસ્ટમ ડાઉન થઈ શકે છે. અવકાશમાં રહેતા અવકાશયાત્રીઓના જીવ પણ જોખમમાં આવી શકે છે.
ચીનના વૈજ્ઞાનિકોએ આશા વ્યક્ત કરી છે કે આ ટેલિસ્કોપ આ વર્ષના અંત સુધીમાં બની જશે. આ રિંગ ચીનના મેરિડીયન પ્રોજેક્ટનો એક ભાગ છે, જે પૃથ્વી પરથી અવકાશના વાતાવરણનો અભ્યાસ કરવા માટે બનાવવામાં આવી છે. આ પ્રોજેક્ટમાં ચાઈનીઝ સ્પેક્ટ્રલ રેડિયોહેલિઓગ્રાફી પણ સામેલ છે, જેના દ્વારા ચાઈનીઝ વૈજ્ઞાનિકો મંગોલિયામાંથી સૂર્યની હિલચાલ પર નજર રાખશે. રેડિયોહેલિયોગ્રાફીમાં 100 ડીશ-એન્ટેના હશે. આ ત્રણ હાથની સર્પાકાર વ્યવસ્થામાં રોકાયેલા હશે. જેથી આપણે ઘણા મોટા ફ્રીક્વન્સી બેન્ડ સાથે સૂર્યનો અભ્યાસ કરી શકીએ. જેઓ DSRT કરી શક્યા નથી. આ પ્રોજેક્ટ માટે સરકારે ચીનના 31 સ્ટેશનો પર 300 મશીનો લગાવ્યા છે. નેશનલ સ્પેસ સાયન્સ સેન્ટર સહિત 10 સંસ્થાઓ અને યુનિવર્સિટીઓ આ પ્રોજેક્ટમાં સામેલ છે.
વિશ્વમાં સૌથી ગંભીર સૌર તોફાન 1859, 1921 અને 1989માં આવ્યા હતા. જેના કારણે ઘણા દેશોમાં વીજળીનો પુરવઠો ખોરવાઈ ગયો હતો. ગ્રીડ નિષ્ફળ ગયા હતા. ઘણા રાજ્યોમાં કલાકો સુધી અંધકાર છવાયેલો રહ્યો હતો. 1859 માં ત્યાં કોઈ વિદ્યુત ગ્રીડ ન હતા, તેથી તેઓને અસર થઈ ન હતી, પરંતુ હોકાયંત્રની સોય ઘણા કલાકો સુધી ફરતી રહી. જેના કારણે દરિયાઈ વાહનવ્યવહાર ખોરવાઈ ગયો હતો. ઉત્તર ધ્રુવ પર દેખાતી ઉત્તરીય લાઇટ્સ એટલે કે ઓરોરા બોરેલિસ વિષુવવૃત્ત રેખા પર કોલંબિયાના આકાશમાં બનતી જોવા મળી હતી. ઉત્તરીય લાઇટ્સ હંમેશા ધ્રુવો પર રચાય છે.
ક્વિબેક, ઉત્તર-પૂર્વ કેનેડામાં હાઇડ્રો પાવર ગ્રીડ 1989ના સૌર વાવાઝોડાને કારણે નિષ્ફળ ગયું હતું. અડધા દેશમાં 9 કલાક સુધી અંધકાર છવાઈ ગયો. ક્યાંય વીજળી નહોતી. છેલ્લા બે દાયકાથી સૌર તોફાન થયા નથી. સૂર્યની પ્રવૃત્તિ ખૂબ જ નબળી છે. આનો અર્થ એ નથી કે સૌર તોફાન ન આવી શકે. એવું લાગે છે કે સૂર્યની મૌન એ મોટા સૌર તોફાન પહેલાં મૌન છે.
