પ્રેમમાં હૃદયના ધબકારા કેમ વધે છે? પ્રેમથી બ્રેકઅપ સુધી શરીરમાં કયા હોર્મોન થાય છે એક્ટીવેટ?

પ્રેમ એક સુંદર અનુભૂતી છે. પ્રેમની લાગણીને એક અલગ જ સ્તર હોય છે. જો કે આ પ્રેમ પાછળ પણ ઘણી શારીરિક રાસાયણિક સ્થિતિસ્થાપકતા છે. તમે ઘણીવાર લોકોને એવું કહેતા સાંભળ્યા હશે કે, જ્યારથી હું પ્રેમમાં પડ્યો છું, મને ભૂખ કે તરસ નથી લાગતી અથવા રાત્રે નિંદર નથી આવતી. બીજી બાજુ, જ્યારે કોઈનું બ્રેકઅપ થાય છે, ત્યારે તે હંમેશા ઉદાસ રહે છે. પછી તેને કોઈ કામ કરવાનું મન થતું નથી. આ બધી વસ્તુઓ શરીરમાં હાજર અલગ-અલગ હોર્મોન્સને કારણે છે. આજે આપણે તેની સાથે જોડાયેલી કેટલીક રસપ્રદ વાતો જાણીશું.

શરીરનાં હોર્મોન સાથે જોડાયેલી કેટલીક રસપ્રદ બાબતો – કેટલાક પ્રેમ હોર્મોન્સ પ્રેમથી લઈને બ્રેકઅપ સુધી દરેક પરિસ્થિતિમાં શરીરમાં અલગ-અલગ હોર્મોન્સ નીકળે છે. જેમ કે જ્યારે આપણે કોઈને જોઈએ છીએ અને જેને આપણે પસંદ કરીએ છીએ, ત્યારે હૃદયના ધબકારા અચાનક વધી જાય છે. આવું એટલા માટે થાય છે કારણ કે, શરીરમાં ડોપામાઇન નામના હોર્મોનની માત્રા ફરી વધવા લાગે છે. એવી જ રીતે જ્યારે આપણે આપણી ગર્લફ્રેન્ડ-બોયફ્રેન્ડ, જીવનસાથી, પ્રેમી વગેરે સાથે હોઈએ છીએ ત્યારે આપણું હૃદય, મન અને શરીર સારું લાગે છે. આ બધું સેરોટોનિન નામના હોર્મોનને કારણે છે.

બીજી તરફ જ્યારે કોઈ આપણને પ્રેમથી સ્પર્શે છે, ત્યારે શરીરમાં ઓક્સીટોસિન નામનો હોર્મોન નીકળે છે. આ હોર્મોન બે વ્યક્તિઓ વચ્ચે વિશ્વાસ અને પ્રેમને વધારે છે. બ્રેકઅપની સ્થિતિમાં, આ બે હોર્મોન્સ ઓક્સિટોસિન અને ડોપામાઇનનું સ્તર ઘટવા લાગે છે. જેના કારણે મનમાં પ્રસન્નતાની લાગણી ઓછી થઈ જાય છે. આપણે દુઃખી થવા માંડીએ છીએ. મનમાં અનેક પ્રકારના ખરાબ વિચારો આવે છે. મનને કંઈ સારું લાગતું નથી.

શરીરમાં કયા અને કેટલા હોર્મોન કામ કરે છે? –  હોર્મોન્સ આપણને ખુશ, દુઃખી અને ગુસ્સે પણ કરે છે. શરીરમાં દરેક કાર્ય માટે અલગ-અલગ હોર્મોન્સ હોય છે. જેમ કે સોમાટ્રોપિન આપણી ઊંચાઈ વધારે છે. એસ્ટ્રોજન એક સેક્સ હોર્મોન છે જે સ્ત્રીઓમાં જાતીય ઈચ્છા વધારે છે. જ્યારે પુરુષ સેક્સ હોર્મોન ટેસ્ટોસ્ટેરોન છે. જ્યારે આપણે ઊંઘીએ છીએ, ત્યારે શરીર ડોપામાઇન અને મેલાટોનિન જેવા હોર્મોન્સ છોડે છે. મગજમાં સ્વાદુપિંડ, કિડની, અંડકોષ, અંડાશય, થાઇમસ, થાઇરોઇડ અને પિનીયલ ગ્રંથીઓ જેવા સ્થાનોમાંથી પણ હોર્મોન્સ મુક્ત થાય છે. આ સિવાય મગજમાં પિચ્યુટરી ગ્રંથિ છે. આ શરીરમાં વિજેતા હોર્મોન્સ પણ છે, તે બધાને નિયંત્રિત કરે છે. આપણે એમ પણ કહી શકીએ કે હોર્મોન્સ આપણા શરીરને મન સાથે જોડે છે. તેથી જ્યારે આપણે કોઈને સાચા દિલથી પ્રેમ કરીએ છીએ, ત્યારે આપણે તેને દિલથી પ્રેમ કરીએ છીએ.