CJI ચંદ્રચુડ થયા નિવૃત્ત, જાણો પદ છોડ્યા પછી શું કરી શકે અને શું નહીં?

નવી દિલ્હી, 8 નવેમ્બર : ભારતના મુખ્ય ન્યાયાધીશ ડીવાય ચંદ્રચુડે ઔપચારિક રીતે સુપ્રીમ કોર્ટમાંથી વિદાય લીધી છે. આજે તેનો કામનો છેલ્લો દિવસ હતો. તેઓ 10 નવેમ્બરે પોતાના પદ પરથી નિવૃત્ત થવા જઈ રહ્યા છે. તેમના પછી જસ્ટિસ સંજીવ ખન્ના 11 નવેમ્બરથી નવા ચીફ જસ્ટિસનું પદ સંભાળશે પરંતુ નિવૃત્તિ પછી પણ સુપ્રીમ કોર્ટના મુખ્ય ન્યાયાધીશ અને અન્ય ન્યાયાધીશો કોર્ટમાં કાયદાની પ્રેક્ટિસ કરી શકતા નથી.

ભારતીય બંધારણની કલમ 124(7) મુજબ, આ નિયમ એટલા માટે બનાવવામાં આવ્યો છે કે ન્યાયાધીશો નિષ્પક્ષ રહે અને ન્યાયતંત્રમાં લોકોનો વિશ્વાસ અકબંધ રહે. આ પ્રતિબંધનો હેતુ એ છે કે ન્યાયાધીશોના નિર્ણયોમાં ક્યારેય કોઈ શંકા ન થવી જોઈએ કે તેઓએ ભવિષ્યમાં પોતાના ફાયદા માટે કોઈ પ્રકારનો પક્ષપાત કર્યો છે. આ ઉપરાંત ન્યાયતંત્રની ગરિમા અને નિષ્પક્ષતા જાળવવા માટે આ વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે, જેથી જનતાને વિશ્વાસ રહે કે ન્યાયાધીશો હંમેશા સત્ય અને ન્યાયની તરફેણમાં નિર્ણય લે છે.

CJI ચંદ્રચુડ નિવૃત્તિ પછી શું કરી શકે?

નિવૃત્તિ પછી, CJI અને સુપ્રીમ કોર્ટના ન્યાયાધીશો તેમના અનુભવ અને જ્ઞાનનો સમાજમાં અન્ય રીતે ઉપયોગ કરી શકે છે. તેઓ કાનૂની વિવાદોના સમાધાનમાં તેમના અનુભવનો લાભ લઈને મધ્યસ્થી અને સમાધાનના કેસોમાં તેમની સેવાઓ પ્રદાન કરે છે. વધુમાં, નિવૃત્ત ન્યાયાધીશોને રાષ્ટ્રીય માનવ અધિકાર પંચ અથવા રાષ્ટ્રીય ગ્રીન ટ્રિબ્યુનલ (એનજીટી) જેવા મહત્વપૂર્ણ કમિશનમાં નિયુક્ત કરી શકાય છે, જ્યાં તેઓ તેમની કુશળતાનું યોગદાન આપી શકે છે.  નિવૃત્ત ન્યાયાધીશો કાયદાના વિદ્યાર્થીઓને શીખવી શકે છે, વ્યાખ્યાન આપી શકે છે અને કાયદા પર લખી શકે છે.  વધુમાં, કેટલાક નિવૃત્ત ન્યાયાધીશોને રાજ્યપાલના સલાહકાર તરીકે અથવા અન્ય સરકારી સમિતિઓમાં કામ કરવાની તક મળે છે.

પૂર્વ CJI રંજન ગોગોઈ રાજ્યસભામાં ગયા ત્યારે હોબાળો થયો હતો

કેટલાક મામલાઓમાં નિવૃત્ત ન્યાયાધીશોને પણ સંસદમાં મોકલવામાં આવ્યા છે, જે બાદ ન્યાયતંત્રની નિષ્પક્ષતા પર સવાલો ઉભા થયા છે. ઉદાહરણ તરીકે, ભૂતપૂર્વ CJI રંજન ગોગોઈને નિવૃત્તિ પછી રાજ્યસભામાં બેઠક આપવામાં આવી હતી, જેણે ન્યાયતંત્રની સ્વતંત્રતા પર ચર્ચાને વેગ આપ્યો હતો. વધુમાં, ઘણા નિવૃત્ત ન્યાયાધીશો આર્બિટ્રેશન અને કમિશનમાં સક્રિય રહે છે.  સરકારી સંસ્થાઓમાં નિવૃત્ત ન્યાયાધીશોની નિમણૂક કરવાથી ન્યાયતંત્રની નિષ્પક્ષતાને અસર થઈ શકે છે કે કેમ તે અંગે કેટલીકવાર આવી નિમણૂકોની ચર્ચા થાય છે.

આ પણ વાંચો :- ’50 કરોડ લઈ લો, તમને મંત્રી બનાવી દઈશ’, કોંગ્રેસ નેતાએ ભાજપ તરફથી ઓફર મળી હોવાનો દાવો