ધાર્મિક ડેસ્કઃ કામિકા એકાદશીનું વ્રત 24મી જુલાઈને રવિવારે છે. પવિત્ર શ્રાવણ માસના કૃષ્ણ પક્ષમાં આવતી આ એકાદશીમાં શ્રીધર, હરિ, વિષ્ણુ, માધવ અને મધુસૂદન વગેરે નામોથી પૂજા કરવી જોઈએ. એવું માનવામાં આવે છે કે એકાદશીના દિવસે વ્રત રાખીને ભગવાન વિષ્ણુની વિવિધ અવતાર અને સ્વરૂપોનું ધ્યાન કરતી વખતે પૂજા કરવી જોઈએ.
એકાદશી ભગવાન વિષ્ણુને ખૂબ જ પ્રિય છે. જ્યારે યુધિષ્ઠિરે કૃષ્ણને આ બાબત વિશે પૂછ્યું તો તેમણે નારદ અને બ્રહ્માજી વચ્ચેની વાતચીત વિશે જણાવ્યું કે, આ એકાદશીનું વ્રત કરવાથી પૃથ્વી અને ગૌદાન સમાન ફળ મળે છે. આ સાથે જ તમામ દેવી-દેવતાઓની પણ પૂજા કરવામાં આવે છે. આ પૂજામાં તુલસીની માળાથી વિષ્ણુની પૂજા કરવાથી જીવનભરના પાપોનો નાશ થાય છે, સાથે જ શ્રી હરિના ચરણોમાં અર્પણ કરવાથી પણ મોક્ષ મળે છે – ‘યં દૃષ્ટિ નિખિલઘસંઘષામણિ સ્પર્શા વપુષ્પાવનિ.રોગાન્ભિવન્દિતા નિરસાણિ સિકતાન્તકાત્રાસિની। પ્રતિસત્તિવિધ્યાનિ ભગવતઃ કૃષ્ણસ્ય સનોપિતા। ન્યાસ્તા તચ્ચર્ણે વિમુક્તિફલદા તસૈ તુલસાય નમઃ।
એકાદશી પર તલ અથવા ઘીથી દીવો પ્રગટાવવો જોઈએ, જે દિવસ-રાત સળગવો જરૂરી છે. વ્રત કરનારના પિતૃઓ આ વ્રતની અસરથી અમૃતનું સેવન કરે છે. જે લોકો કોઈ કારણસર એકાદશીનું વ્રત કરી શકતા નથી, તેમણે પણ એકાદશીના દિવસે ભોજન અને વ્યવહારમાં સંપૂર્ણ સંયમ રાખવો જોઈએ. એકાદશી પર ચોખા ખાવાની પણ મનાઈ છે.
દંતકથા છે કે મહર્ષિ મેધાએ માતા શક્તિના ક્રોધથી બચવા માટે શરીર છોડી દીધું હતું. તેનો ભાગ પૃથ્વીમાં સમાઈ ગયો. મહર્ષિ મેધાનો જન્મ ચોખા અને જવના રૂપમાં થયો હતો. આથી ચોખા અને જવને જીવ માનવામાં આવે છે. જે દિવસે મહર્ષિનો અંશ પૃથ્વીમાં પ્રવેશ્યો તે દિવસે એકાદશી તિથી હતી. એટલા માટે આ દિવસે ચોખા ન ખાવા જોઈએ. કોઈપણ રીતે, ચોખામાં જળ તત્વનું પ્રમાણ વધુ હોય છે. પાણી પર ચંદ્રની અસર વધુ છે. ભાત ખાવાથી શરીરમાં પાણીની માત્રા વધે છે, જેના કારણે મન વિચલિત અને અશાંત થઈ જાય છે. પછી શ્રાવણ પણ પાણીથી ભરેલો મહિનો છે, તેથી જેઓ વ્રત રાખે છે અને જેઓ નથી કરતા તેઓએ શક્ય હોય તો ચોખાનો ત્યાગ કરવો જોઈએ.
