જનસંખ્યા નિયંત્રણ માટે લવાશે કાયદો ? સંસદમાં શું કહ્યું સરકારે ?

સંયુક્ત રાષ્ટ્રના એક રિપોર્ટમાં ભારતે આવતા વર્ષે વસ્તીના મામલે ચીનને પાછળ છોડી દેવાનો અંદાજ વ્યક્ત કર્યો છે. જે બાદ એવી અટકળો ચાલી રહી હતી કે સરકાર વસ્તી નિયંત્રણ માટે કાયદો લાવી શકે છે.

આ બાબતે કેન્દ્ર સરકારે સ્પષ્ટતા કરી છે કે તે વસ્તી નિયંત્રણ માટે કાયદો લાવવાનું વિચારી રહી નથી. આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ રાજ્ય મંત્રી ભારતી પ્રવીણ પવારે રાજ્યસભામાં એક પ્રશ્નના લેખિત જવાબમાં કેન્દ્ર સરકારના આ સ્ટેન્ડ વિશે આ માહિતી આપી હતી.

વસ્તી નિયંત્રણ કાયદો ન લાવવા પાછળનું કારણ

પવારે જણાવ્યું હતું કે સરકાર રાષ્ટ્રીય કુટુંબ નિયોજન કાર્યક્રમને સર્વોચ્ચ અગ્રતા આપે છે, જે રાષ્ટ્રીય વસ્તી નીતિ (2000) અને રાષ્ટ્રીય આરોગ્ય નીતિ (2017) ના સિદ્ધાંતો દ્વારા સંચાલિત છે, જેમાં 2045 સુધીમાં વસ્તી સ્થિરીકરણની સાથે પરિવાર નિયોજનની અધૂરી રહી ગયેલી આવશ્યક્તાઓને પૂરું કરવું અમારું લક્ષ્ય છે.

તેમણે કહ્યું કે વસ્તી વૃદ્ધિને ચકાસવાના સરકારના પ્રયાસો સફળ રહ્યા છે અને તેના કારણે 2019-21 માટે નેશનલ ફેમિલી હેલ્થ સર્વે (NFHS-5)માં કુલ પ્રજનન દર (TFR) ઘટીને 2.0 પર આવી ગયો છે જે રિપ્લેસમેન્ટ લેવલ છે. NFHS) તેમણે કહ્યું કે 36 માંથી 31 રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોએ રિપ્લેસમેન્ટ લેવલની પ્રજનન ક્ષમતા હાંસલ કરી છે.

ગર્ભનિરોધક ઉપયોગમાં વધારો

પવારે જણાવ્યું હતું કે આધુનિક ગર્ભનિરોધકનો ઉપયોગ વધીને 56.5 ટકા થયો છે જ્યારે કુટુંબ નિયોજનની અપૂર્ણ જરૂરિયાત માત્ર 9.4 ટકા છે. તેમણે કહ્યું કે કાચો જન્મ દર (CBR) 2019માં ઘટીને 19.7 થઈ ગયો છે. “તેથી, સરકાર વસ્તી નિયંત્રણ માટે કોઈ કાયદાકીય પગલાં પર વિચાર કરી રહી નથી.”

માર્ક્સવાદી કોમ્યુનિસ્ટ પાર્ટીના સભ્ય જોન બ્રિટાસે કેન્દ્રીય મંત્રીના દાવાને ટાંકીને આ અંગે સરકાર પાસેથી તેનું વલણ જાણવા માંગ્યું હતું.