અલગ રસોડું, ગેસ્ટ રૂમ… : હાઈ-પ્રોફાઈલ કેદીઓને Jailમાં તેમની પસંદગીની સુવિધાઓ મળી શકે છે, જાણો શું છે નિયમો?

નવી દિલ્હી, 3 એપ્રિલ : દિલ્હીના મુખ્યમંત્રી અરવિંદ કેજરીવાલ કથિત દારૂ કૌભાંડને લઈને હાલ Jailમાં છે. પૂછપરછ બાદ EDએ તેમને 15 એપ્રિલ સુધી તિહાર Jailમાં મોકલી આપ્યા છે. અહીં તેમને ઘરેથી ભોજન, ટેબલ, ખુરશી અને બોટલ્ડ પાણી આપવામાં આવી રહ્યું છે. તે એક હાઈ-પ્રોફાઈલ કેદી છે. તેઓ આગામી બે અઠવાડિયા સુધી અહીં રહેશે, ત્યારબાદ કોર્ટ આગળ શું કરવું તે નક્કી કરશે. આ સમયગાળા દરમિયાન કેજરીવાલને ઘણી સુવિધાઓ મળી રહી છે, જેમ કે તેમને ત્રણ પુસ્તકો મળ્યા છે. સુરક્ષા કર્મચારીઓ સાથે ક્વિક એક્શન ટીમ સેલની બહાર તૈનાત છે. ડાયાબિટીસ હોવાને કારણે ડૉક્ટર તેમના સ્વાસ્થ્ય પર સતત દેખરેખ રાખે છે. તેમને સુગર ફ્રી ચા અને બિસ્કીટ મળી રહ્યા છે. સામાન્ય કેદીઓને આ સુવિધા મળતી નથી.

જેલના નિયમો શું કહે છે?

જેલ અધિનિયમ 1894 કહે છે કે જેલ સત્તાવાળાઓ કેદીઓ સાથે કોઈપણ રીતે કોઈ ડીલ કરી શકતા નથી. તેઓ કોઈપણ પ્રકારે કેદીને કોઈ સીધી કે પરોક્ષ સુવિધા આપી શકે નહીં. કેદીઓના બહાર ચાલતા ધંધામાં પણ જેલના લોકો ભાગ લઈ શકતા નથી. આ નિયમ એટલા માટે બનાવવામાં આવ્યો હતો કે તમામ કેદીઓને સમાન વ્યવહાર મળે.

જેલ પ્રશાસનનું કહેવું છે કે તે તમામ કેદીઓ કે આરોપીઓ સાથે સમાન વ્યવહાર કરે છે. VIP આનાથી અલગ નથી. જો કે હાઈપ્રોફાઈલ લોકોને મકાન કે હોટલ જેવી સુવિધાઓ મળતી હોવાના અહેવાલો પણ છે.

આવી પહેલી ઘટના સિત્તેરના દાયકાના અંતમાં સાંભળવામાં આવી હતી, જ્યારે કૉંગ્રેસના નેતા સંજય ગાંધીને ફિલ્મની અસલ પ્રિન્ટ સળગાવવા બદલ જેલમાં ધકેલી દેવામાં આવ્યા હતા. મામલો તિસાહજરી કોર્ટથી સુપ્રીમ કોર્ટ સુધી પહોંચ્યો, જ્યાં તેમને એક મહિના માટે તિહાર મોકલી આપવામાં આવ્યા હતા. ત્યારથી, આવા કિસ્સાઓ સતત સાંભળવામાં આવે છે, જ્યારે ખાસ લોકોને જેલવાસ દરમિયાન પણ ખાસ સુવિધાઓ પણ મળે છે.

સુબ્રત રોયે રોજના 54 હજાર રૂપિયા આપ્યા

ઘણા કિસ્સામાં તો વીઆઈપી કેદીઓને ફાઈવ સ્ટાર હોટલ જેવી સવલતો મળતી હોવાની પણ ચર્ચા હતી. સહારા ઈન્ડિયા પરિવારના સ્થાપક સુબ્રત રોયે જેલમાં પહેલા 57 દિવસ માટે 31 લાખ રૂપિયા ચૂકવ્યા હતા, એટલે કે લગભગ 54 હજાર રૂપિયા પ્રતિ દિવસ. આ લક્ઝુરિયસ હોટેલ કે રિસોર્ટના ચાર્જ જેવું છે. બિઝનેસ સ્ટાન્ડર્ડમાં પ્રકાશિત અહેવાલ મુજબ, તેમાં ઘણી સુવિધાઓ હતી, જેમ કે અલગ વેસ્ટર્ન ટોયલેટ, મોબાઈલ ફોન, વાઈ-ફાઈ અને વીડિયો કોન્ફરન્સની સુવિધા.

તિહાર જેલના અધિકારીઓએ કહ્યું હતું કે સુપ્રીમ કોર્ટે પોતે જ આ તમામ સુવિધાઓને મંજૂરી આપી હતી જેથી કરીને તે જેલમાં બેસીને તેની કેટલીક મિલકતો વેચી શકે અને જામીનની વ્યવસ્થા કરી શકે.

આ મહિલા નેતા માટે અલગ ગેસ્ટ રૂમ

ભૂતપૂર્વ AIADMK નેતા વીકે શશિકલાના બેંગલુરુ સેન્ટ્રલ જેલમાં રોકાણ દરમિયાન, એવો આક્ષેપ કરવામાં આવ્યો હતો કે અન્ય તમામ સુવિધાઓની સાથે, તેણીને એક અલગ રસોડું પણ મળ્યું હતું જ્યાં તેના માટે ભોજન રાંધવામાં આવતું હતું. તે ઘરના કપડાં પહેરી શકતી હતી અને તેની પાસે એક અલગ મીટિંગ રૂમ હતો, જે ફક્ત શશિકલાના મહેમાનો માટે આરક્ષિત હતો. આ સંદર્ભમાં એક IAS અધિકારી વિનય કુમારે પણ પુષ્ટિ કરી હતી કે શશિકલાએ જેલ પ્રશાસનને સુવિધાઓ માટે 2 કરોડ રૂપિયા આપ્યા હતા. આ અહેવાલ ફર્સ્ટપોસ્ટ અંગ્રેજીમાં પ્રકાશિત થયો હતો.

જુદી જુદી વસ્તુઓ ક્યારે માંગી શકાય?

સામાન્ય રીતે હાઈપ્રોફાઈલ વ્યક્તિ, ખાસ કરીને જો તે રાજકારણ કે વ્યવસાય સાથે સંકળાયેલો હોય, જેલમાં જાય અને આર્થિક ગુનાના કેસમાં ટ્રાયલ ચાલી રહી હોય, તો તે તેના સ્વાસ્થ્યના આધારે ઘણી સુવિધાઓ માંગી શકે છે. જોકે આ માત્ર મૂળભૂત જરૂરિયાતો સાથે સંબંધિત છે.

કઈ વસ્તુઓની માંગ કરી શકે છે?

જેમાં બેસવા માટે ખુરશી-ટેબલ, મચ્છરદાની, પુસ્તકો, ઘરનો ખોરાક અને દવાઓનો સમાવેશ થાય છે. તેઓ પોતાના માટે અલગ બેડ-શીટની પણ માંગ કરી શકે છે, જે તેમને બહારથી પૂરી પાડવી જોઈએ. જો વ્યક્તિ હાઈપ્રોફાઈલ હોય અને સુરક્ષાનો ડર હોય તો અલગ સેલની માંગણી કરવામાં આવી છે.

આ માંગણીઓ કોર્ટમાં મૂકવામાં આવે છે અને મંજૂર થતાં, આ સુવિધાઓ સત્તાવાર રીતે ઉપલબ્ધ થાય છે. અરવિંદ કેજરીવાલના કેસમાં જોવામાં આવે તો, તેમને તેમના સ્ટેટસ અને સ્વાસ્થ્યને કારણે થોડી છૂટ મળી છે. જ્યારે સામાન્ય કેદીઓને જેલનું ભોજન મળે છે, તેમને ક્યાં અને કોની સાથે રાખવા જોઈએ તે જેલ પ્રશાસન નક્કી કરે છે.

VIP કેદીઓ કોને કહેવાય છે?

તેમની સામાજિક અને આર્થિક સ્થિતિના આધારે, કેદીઓને કોર્ટમાં એવી સુવિધાઓ માંગવાનો અધિકાર છે જે VIP કેટેગરીમાં હોય, જે અન્યને મળતી નથી. જેમાં સાંસદ, ધારાસભ્ય, મેજિસ્ટ્રેટ જેવા લોકો સામેલ છે. ઉદ્યોગપતિઓ પણ આવી સુવિધાઓની માંગ કરી શકે છે. તેમને VIP કોષોમાં રાખવામાં આવે છે જે અન્ય કોષોથી અલગ હોય છે. તેની પાછળનું કારણ એ છે કે તે સુરક્ષિત રહી શકે.

શું કોર્ટની મંજૂરી વગર બહારથી વસ્તુઓ મંગાવી શકાય?

જેલ મેન્યુઅલ આને મંજૂરી આપતું નથી. ઘણી વખત કેદીઓ મોબાઈલ ફોન સાથે મળી આવે છે. એક્ટ મુજબ આ પણ ગુનો છે. મોબાઈલ જપ્ત કરવામાં આવે છે. અને કાયદેસરની કાર્યવાહી પણ થઈ શકે છે.

એકસમાન નિયમો માટે બનાવેલ મોડેલ જેલ મેન્યુઅલ

જો કે જેલ અધિનિયમ દેશની સમગ્ર જેલોને લાગુ પડે છે, પરંતુ રાજ્યોમાં પણ જેલ મેન્યુઅલ સમય સમય પર અપડેટ કરવામાં આવે છે. આવું એટલા માટે થાય છે કે જેલ વ્યવસ્થા યોગ્ય રીતે ચાલતી રહે. તેમાં એકરૂપતા લાવવા માટે ગૃહ મંત્રાલયે થોડા સમય પહેલા મોડલ જેલ મેન્યુઅલ તૈયાર કર્યું હતું. આમાં, લઘુત્તમ મૂળભૂત જરૂરિયાતોને પૂર્ણ કરવા પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે જેથી કરીને માનવીનું ગૌરવ જળવાઈ રહે. જો કે, આમાં પણ કેદીઓને VIP ટ્રીટમેન્ટ આપવાની વાત નથી.

Apple iPhone, MacBook અને iPad વપરાશકર્તાઓ માટે સરકારે જારી કરી ચેતવણી, જાણો કારણ