નોટ ફૉર વોટઃ સુપ્રીમ કોર્ટના ચુકાદાથી મહુઆ મોઇત્રાની જેમ અન્ય MP-MLA સંકટમાં? શું છે ચુકાદો?
- સુસ્વાગતમ : વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ પણ સુપ્રીમ કોર્ટ નિર્ણયને વધાવ્યો
- TMC સાંસદ મહુઆ મોઇત્રાએ પૈસા અને ભેટ લઈને ગૃહમાં પૂછ્યા હતા પ્રશ્નો
નવી દિલ્હી, 4 માર્ચ: વોટના બદલામાં નોટ મુદ્દે સુપ્રીમ કોર્ટે મહત્ત્વપૂર્ણ ચુકાદો સંભળાવ્યો છે. સુપ્રીમ કોર્ટે 26 વર્ષ જૂના નિર્ણયને પલટી નાખ્યો છે. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ પણ સુપ્રીમ કોર્ટના આ નિર્ણયને ‘સુસ્વાગતમ’ કહી વધાવ્યો છે. પોતાના ટ્વીટમાં પીએમ મોદીએ લખ્યું કે, ‘સુપ્રીમ કોર્ટ દ્વારા લેવામાં આવેલો આ નિર્ણય પ્રશંસનીય છે, જે સ્વચ્છ રાજનીતિને સુનિશ્ચિત કરશે અને સિસ્ટમમાં લોકોનો વિશ્વાસ વધુ ગાઢ બનાવશે.’
સર્વોચ્ચ અદાલત દ્વારા આપવામાં આવેલા ચુકાદા (વાંચો અહીં: વોટના બદલે નોટ પર સુપ્રીમ કોર્ટનો ઐતિહાસિક ચુકાદો, MP-MLAને કાનૂની સંરક્ષણનો ઈનકાર) અંતર્ગત જો કોઈ ધારાસભ્ય કે સાંસદ ભ્રષ્ટાચારમાં સંડોવાયેલા જોવા મળે તો તેની સામે સામાન્ય નાગરિકની જેમ જ કેસ દાખલ થઈ શકે છે. હવે સાંસદ કે ધારાસભ્યને કાનૂની સંરક્ષણ મળી શકતું નથી. જેથી તે હવે આવી રીતે પૈસા લેતા પકડાશે તો તેણી સામે કડક બંધારણીય કાર્યવાહી કરવાં આવશે. આવી જ રીતે તાજેતરમાં TMC સાંસદ મહુઆ મોઇત્રાએ પૈસા અને ભેટ લઈને ગૃહમાં પ્રશ્નો પૂછ્યા હતા. આ મામલામાં સંસદીય સમિતિએ મહુઆ મોઇત્રાને દોષી ઠેરવ્યા હતા, ત્યારબાદ મહુઆ મોઇત્રાને સંસદમાંથી હાંકી કાઢવામાં આવ્યા હતા.
SWAGATAM!
A great judgment by the Hon’ble Supreme Court which will ensure clean politics and deepen people’s faith in the system.https://t.co/GqfP3PMxqz
— Narendra Modi (@narendramodi) March 4, 2024
વિધાનસભા હોય કે લોકસભા, બંને જગ્યાએ રાજકારણ ખૂબ રમવામાં આવે છે. ક્યારેક ચૂંટણી પહેલા, ક્યારેક ચૂંટણી પછી, ધારાસભ્યોના હોર્સ-ટ્રેડિંગના બનાવો બને છે તો ક્યારેક કહેવામાં આવે છે કે કોઈ ધારાસભ્ય અથવા સાંસદ પૈસા લઈને ગૃહમાં ભાષણ આપે છે. પરંતુ એ વિચારવા જેવું છે કે, જ્યાં આપણે લોકશાહી હોવાનું ગૌરવ લઈએ છીએ ત્યાં કોઈ સાંસદ કે ધારાસભ્ય સામે પ્રશ્નો પૂછવા બદલ પૈસા લેવા પર કેસ ન થઈ શકે કારણ કે તે સાંસદ કે ધારાસભ્ય છે? આ કેટલું યોગ્ય છે? પરંતુ મુદ્દો એ પણ છે કે તેઓ જનપ્રતિનિધિ છે અને તેમણે ભ્રષ્ટાચાર કર્યો છે અને સંસદની ગરિમાને ઠેસ પહોંચાડી છે.
વોટના બદલે નોટો પર સર્વોચ્ચ નિર્ણય
તેની સુનાવણીમાં સુપ્રીમ કોર્ટે 26 વર્ષ જૂના નિર્ણયને ઉલટાવી દીધો છે. જેમાં સાંસદોને વોટના બદલામાં નોટબંધી હેઠળ કોઈપણ કાયદાકીય કાર્યવાહીથી રાહત આપવામાં આવી હતી. સુપ્રીમ કોર્ટના 7 જજોની બેંચે આ મામલે સર્વસંમતિથી ચુકાદો આપ્યો છે. હવે જો સાંસદો પૈસા લઈને ગૃહમાં ભાષણ આપે છે અથવા વોટ કરે છે તો તેમની સામે કેસ દાખલ કરવામાં આવશે. કેસની સુનાવણી દરમિયાન સુપ્રીમ કોર્ટ દ્વારા બંધારણની કલમ 105નો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો હતો. કોર્ટે કહ્યું કે, લાંચમાંથી કોઈને પણ છૂટ નથી. લાંચ લેવા અને મતદાન કરવા બદલ કાર્યવાહીથી મુક્તિ નહીં મળે.
કેસ પાછળની સ્ટોરી શું છે?
કેસની સુનાવણી કરી રહેલા CJI ડી.વાય.ચંદ્રચુડે કહ્યું કે, “અમે પી.વી. નરસિમ્હા રાવ કેસમાં નિર્ણય સાથે અસંમત છીએ.” પી.વી.નરસિમ્હા રાવ વિરુદ્ધ સીબીઆઈ કેસમાં કોર્ટે નિર્ણયને ફગાવી દીધો છે. ઉલ્લેખનીય છે કે, 26 વર્ષ પહેલા એટલે કે વર્ષ 1998માં સંસદસભ્યોને સદનમાં નોટ ફોર વોટ કેસમાં કાર્યવાહીથી મુક્તિ આપવામાં આવી હતી. આ મામલાની સુનાવણી કરતી વખતે પાંચ જજોની બેન્ચે શોધી કાઢ્યું હતું કે સંસદસભ્યોને ગૃહની અંદર આપેલા કોઈપણ ભાષણ અને મતના બદલામાં કલમ 105 (2) અને 194 (2) હેઠળ ફોજદારી કાર્યવાહીમાંથી મુક્તિ આપવામાં આવે છે. સંસદ અને વિધાનસભામાં સાંસદો અને ધારાસભ્યોને કેટલાક વિશેષાધિકારો આપવામાં આવ્યા છે.
નોટ ફોર વોટ કેસની સુનાવણી દરમિયાન કોર્ટે કહ્યું કે, “સુપ્રીમ કોર્ટ માને છે કે ધારાસભ્યો દ્વારા ભ્રષ્ટાચાર અને લાંચ સંસદીય લોકશાહીની કામગીરીને નષ્ટ કરે છે.” વર્ષ 1998માં 5 જજોની બંધારણીય બેંચે 3:2ની બહુમતીથી નિર્ણય લીધો હતો કે વોટ માટે નોટ એક્સચેન્જ જેવા મામલામાં જનપ્રતિનિધિઓ સામે કાર્યવાહી કરી શકાય નહીં. પરંતુ હવે આ નિર્ણય પલટાયો છે. જો સરળ ભાષામાં સમજાવીએ તો હવેથી જો કોઈ સાંસદ કે ધારાસભ્ય લાંચ લેતા કે પૈસા કે ભેટ લેતા જોવા મળે અને ગૃહમાં કોઈ પ્રશ્ન પૂછે તો તેની સામે કાયદાકીય કાર્યવાહી થશે.
સાંસદો અને ધારાસભ્યો પર થશે કેસ
આ અંતર્ગત ચીફ જસ્ટિસે કહ્યું કે, અમે આ અંગે તમામ પાસાઓ પર નિર્ણય લીધો છે અને વિચાર્યું છે કે શું સાંસદોને આમાંથી મુક્તિ આપવી જોઈએ? અમે આ સાથે અસંમત છીએ. તેથી, તે બહુમતી દ્વારા નકારી કાઢવામાં આવે છે. અમે પી.વી. નરસિમ્હા રાવ કેસના ચુકાદાને ફગાવી દીધો છે. આવી સ્થિતિમાં, કોર્ટના નિર્ણય પછી, જો કોઈ સાંસદ સંસદમાં પૈસા લે છે અથવા ભ્રષ્ટ સાબિત થાય છે, તો તેની વિરુદ્ધ કેસ દાખલ થશે અને તેનાથી સાંસદો અથવા ધારાસભ્યોની મુશ્કેલીમાં વધારો થશે.
આ પણ જુઓ: મૈં ભી ચોકીદાર પછી હવે ‘મોદી કા પરિવાર’ સૂત્ર, ટોચના નેતાઓએ X બાયો બદલ્યો
