ભારતના સૂર્ય મિશન માટે મોટો દિવસ, આદિત્ય-L1 આજે અંતિમ ભ્રમણકક્ષામાં પ્રવેશવા તૈયાર

• ચંદ્ર પર ઉતર્યા બાદ ભારત વધુ એક ઈતિહાસ રચવાની ખૂબ નજીક
• આદિત્ય L-1 આજે ગંતવ્ય સ્થાન પર પહોંચીને 2 વર્ષ સૂર્યનો કરશે અભ્યાસ

નવી દિલ્હી,6 જાન્યુઆરી : ચંદ્ર પર ઉતર્યા બાદ ભારત વધુ એક ઈતિહાસ રચવાની ખૂબ નજીક છે. ઈન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ઈસરો)નું સૂર્ય મિશન આદિત્ય L-1 આજે સાંજે 4 વાગ્યે તેના ગંતવ્ય લેગ્રેન્જ પોઈન્ટ-1 (L1) પર પહોંચશે અને તેની અંતિમ ભ્રમણકક્ષામાં સ્થાપિત થશે. અહીં આદિત્ય 2 વર્ષ સુધી સૂર્યનો અભ્યાસ કરશે અને મહત્વપૂર્ણ ડેટા એકત્રિત કરશે. ભારતનું આ પ્રથમ સૂર્ય અભ્યાસ મિશન 2 સપ્ટેમ્બરના રોજ ISRO દ્વારા લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું. ઈસરોએ આદિત્ય L-1ને 2 સપ્ટેમ્બરના રોજ લોન્ચ કર્યું હતું. ISROના આ મિશનને સમગ્ર વિશ્વમાં ઉત્સુકતા સાથે જોવામાં આવી રહ્યું છે, કારણ કે તેના સાત પેલોડ્સ સૌર ઘટનાનો મહત્વપૂર્ણ અભ્યાસ કરશે.

L-1 બિંદુની આજુબાજુનો વિસ્તાર પ્રભામંડળ તરીકે ઓળખાય છે, જે સૂર્ય-પૃથ્વી પ્રણાલીના પાંચ સ્થાનોમાંનું એક છે જ્યાં બંનેની ગુરુત્વાકર્ષણ અસરો સંતુલનમાં હોય છે. વ્યાપક રીતે કહીએ તો, આ તે સ્થાનો છે જ્યાં બંનેના ગુરુત્વાકર્ષણ બળો એકબીજાને સંતુલિત કરે છે. પૃથ્વી અને સૂર્યની વચ્ચે આ પાંચ સ્થાનો પર સ્થિરતા છે, જેના કારણે અહીં હાજર પદાર્થ સૂર્ય કે પૃથ્વીના ગુરુત્વાકર્ષણમાં ફસાઈ શકતો નથી. L-1 બિંદુ પૃથ્વીથી લગભગ 15 લાખ કિલોમીટર દૂર છે. આ પૃથ્વી અને સૂર્ય વચ્ચેના કુલ અંતરના માત્ર 1 ટકા છે. બંને સંસ્થાઓ વચ્ચે કુલ અંતર 14.96 કરોડ કિલોમીટર છે. ઈસરોના એક વૈજ્ઞાનિકના જણાવ્યા અનુસાર, સૂર્યની આસપાસ પૃથ્વીના પરિભ્રમણની સાથે પ્રભામંડળ ભ્રમણકક્ષા પણ ફરશે.

અંતિમ ભ્રમણકક્ષામાં પહોંચવું ખૂબ જ પડકારજનક

ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ એસ્ટ્રોફિઝિક્સના ડાયરેક્ટર અન્નપૂર્ણિ સુબ્રમણ્યમના જણાવ્યા અનુસાર, અંતિમ ભ્રમણકક્ષામાં પહોંચવું ખૂબ જ પડકારજનક છે અને આ પહેલીવાર છે જ્યારે ISRO આવો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે. તે જ સમયે, સૌર ભૌતિકશાસ્ત્રી અને આદિત્ય L-1 મિશનની સ્પેસ વેધર અને મોનિટરિંગ કમિટીના અધ્યક્ષ દિવ્યેન્દુ નંદી કહે છે કે, “અવકાશયાનની ગતિ અને માર્ગને બદલવા માટે થ્રસ્ટર્સનું સચોટ ફાયરિંગ હોવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. કારણ કે, જો પ્રથમ પ્રયાસમાં ઇચ્છિત ભ્રમણકક્ષા પ્રાપ્ત ન થાય, તો પછીના સુધારાઓ માટે બહુવિધ થ્રસ્ટર ફાયરિંગની જરૂર પડશે.

#WATCH | Nagpur, Maharashtra: On ISRO’s Aditya-L1 to enter halo orbit today, Charudatta Pulliwar, Education Officer, Raman Science Centre & Planetarium says, “It is a big thing from our country’s point of view. ISRO will place the Aditya-L1 solar observatory into the halo orbit… pic.twitter.com/mbrGn4lSbF

— ANI (@ANI) January 6, 2024

છેલ્લું સ્ટોપ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ

તે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે કે આદિત્ય L-1 તેની 15 લાખ કિલોમીટરની લાંબી મુસાફરીના છેલ્લા તબક્કામાં પહોંચી ચૂક્યું છે. આદિત્ય આજે સાંજે પોતાના ગંતવ્ય સ્થાને પહોંચશે. થ્રસ્ટર્સની મદદથી, આદિત્ય એલ-1ને પ્રભામંડળની ભ્રમણકક્ષામાં મૂકવામાં આવશે, જેથી સૂર્યને વિવિધ ખૂણાઓથી જોઈ શકાશે. એલ-1 પોઈન્ટ પર રહેવાથી તે પૃથ્વી સાથે સતત સંપર્કમાં રહેશે તેમ ઈસરો ચીફ એસ સોમનાથ દ્વારા જણાવવામાં આવ્યું છે.

18મી સપ્ટેમ્બરથી કામ શરૂ થયું

શુક્રવારે આદિત્ય L-1એ અવકાશમાં મુસાફરીના 126 દિવસ પૂરા કર્યા છે. આદિત્ય L-1એ તેની સફર શરૂ કર્યાના 16 દિવસ પછી 18 સપ્ટેમ્બરથી વૈજ્ઞાનિક ડેટા એકત્ર કરવાનું અને સૂર્યની ઇમેજિંગ કરવાનું શરૂ કર્યું છે. વૈજ્ઞાનિકોએ અત્યાર સુધી આદિત્ય L-1માંથી ઉચ્ચ ઉર્જા ધરાવતી એક્સ-રે, સૌર જ્વાળાઓની સંપૂર્ણ સોલાર ડિસ્ક ઇમેજ મેળવી છે. PAPA અને ASPEXના સોલાર વિન્ડ આયન સ્પેક્ટ્રોમીટર સહિત ચાર સાધનો હાલમાં સક્રિય છે અને સારી રીતે કાર્ય કરી રહ્યાં છે. હેલો ભ્રમણકક્ષામાં પહોંચ્યા પછી સ્યુટ પેલોડ પહેલા સક્રિય થશે.

આદિત્ય પર સાત પેલોડ તૈનાત કરવામાં આવ્યા

આદિત્ય પર સાત વૈજ્ઞાનિક પેલોડ તૈનાત કરવામાં આવ્યા છે. જેમાં વિઝિબલ એમિશન લાઈન કોરોનાગ્રાફ (VELC), સોલર અલ્ટ્રાવાયોલેટ ઇમેજિંગ ટેલિસ્કોપ (SUITE), સોલર લો એનર્જી એક્સ-રે સ્પેક્ટ્રોમીટર (સોલેક્સસ), હાઈ-એનર્જી L1 ઓર્બિટિંગ એક્સ-રે સ્પેક્ટ્રોમીટર (HEL1OS)નો સમાવેશ થાય છે, જે સૂર્યને સીધો ટ્રેક કરે છે. તે જ સમયે, ત્યાં ત્રણ ઇન-સીટુ (ઓન-સાઇટ) માપન સાધનો છે, જેમાં આદિત્ય સોલર વિન્ડ પાર્ટિકલ એક્સપેરિમેન્ટ (એએસપીઇએક્સ), આદિત્ય (પીએપીએ) માટે પ્લાઝમા એનાલિસ્ટ પેકેજ અને એડવાન્સ્ડ થ્રી ડાયમેન્શનલ હાઇ રિઝોલ્યુશન ડિજિટલ મેગ્નેટોમીટર (એટીએચઆરડીએમ) નો સમાવેશ થાય છે.

આ પણ જુઓ :આ વર્ષે પૂર્ણ સૂર્યગ્રહણ સહિત 4 ગ્રહણ, જાણો ભારતમાં કેટલા દેખાશે?