કામના સ્થળે અનુભવાતા સંઘર્ષ, શું છે તેના સંકેત અને ઉકેલ?
અમદાવાદ, 18 ડિસેમ્બર :પર્યાપ્ત ઝુંબેશ અને ચર્ચાઓએ પ્રકાશ પાડ્યો છે કે માનસિક સ્વાસ્થ્યને પ્રાથમિકતા આપવી એ સમયની જરૂરિયાત છે, ત્યારે કામ પર સુરક્ષિત વાતાવરણ માટે જાગૃતિ અને સંવાદની હજુ પણ જરૂર છે.
આ વ્યવસાયિક સફળતાની હોડમાં, કામના લીધે માનસિક સ્વાસ્થ્યને આપણે ઘણીવાર નજરઅંદાજ કરીએ છીએ. તે એક શાંત રોગચાળો છે જે કોવિડ -19 પછી વધુ વકર્યો છે. જ્યારે કાર્યસ્થળ પર માનસિક સ્વાસ્થ્યને પ્રાથમિકતા આપવાની જરૂરિયાત વિશે જાગૃતતા વધી રહી છે, ત્યારે આ મુદ્દો હજી પણ લોકોના આરોગ્યનો હિસ્સો બન્યો નથી.
શું આપણે આ દબાણ ફક્ત આપણા પર જ બનાવી રહ્યા છીએ? આપણે ખુદને નબળા જોવા માંગતા નથી. આ સામાજિક અપેક્ષાઓ સાથે મેળ કરવા માટે અતિશય સ્વ-લાદવામાં આવેલું દબાણ એ માનસિક સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓના મુખ્ય કારણોમાંનું એક છે. નિષ્ણાંતો સૂચવે છે કે સોશિયલ મીડિયાની સરખામણીઓ અને માહિતીના અભાવના કારણે અસંતોષની લાગણી ઊભી થાય છે.
સ્ટ્રેસ અને મેન્ટલ હેલ્થ સ્ટડી પરના GOQii India Fit 2022-23ના રિપોર્ટ અનુસાર,10,000 થી વધુ લોકોના વર્તમાન કાર્યસ્થળનું વાતાવરણ અને નાણાકીય અસ્થિરતા આ તણાવના સ્તરને અસર કરતા ટોચના બે મુખ્ય પરિબળો બની ગયા છે.જ્યારે 26% ભારતીયો કાર્યસ્થળ પર સમસ્યાઓના કારણે તણાવમાં હોય છે, અને નાણાકીય અસ્થિરતાએ 17% લોકોને અસર કરે છે. લાંબા કામના કલાકો, નોકરીની સુરક્ષા, ઓછું વેતન અને ઉગ્ર સ્પર્ધાત્મક પરિબળ. જેમ જેમ કર્મચારીઓ દબાણ સામે લડે છે, તેમ માનસિક સ્વાસ્થ્યને લગતી સમસ્યાઓ તેમને કામ પર અથવા બહારની મદદ મેળવવાથી અટકાવે છે.
માનસિક સ્વાસ્થ્યના પડકારોનો સામનો કરતી વ્યક્તિઓ સાથે પણ ઘણું stigma જોડાયેલું હોય છે. જો તમે માનસિક સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓનો સામનો કરી રહ્યાં છો તો તમે તણાવનો સામનો કરવામાં અસમર્થ, કામનું પ્રદર્શન અથવા તમારી યોગ્યતાને સિદ્ધ કરી સકતા નથી.વ્યાવસાયિક જગતની આ ગળાકાપ હરીફાઈ તમારો ભય વધારે છે, વ્યક્તિઓને તેમના સંઘર્ષને છુપાવવાનો ભય કામ પર તેમની નકારાત્મક અસર કરે છે.
ઐતિહાસિક રીતે વ્યક્તિઓ પાસે નિર્ણય અથવા નિર્ણય લેવાની ક્ષમતાનો અભાવ હોવાનું માનવામાં આવતું હતું, અને મદદ લેવી એ નબળાઈની નિશાની તરીકે જોવામાં આવતી હતી. આલ્ફા વર્તણૂકને અનુરૂપ થવાનું દબાણ એ ભયમાં નબળાઈને સ્વીકારવા દેતું નથી.તેથી કોઈ મિત્રો અથવા પ્રિયજનો માનસિક સ્વાસ્થ્ય વિશે ચર્ચા કરે તો તેમને ખોટા સલાહ, સૂચન આપવાને બદલે તેમની આ હિંમતને આવકારવી જોઈએ.
કાર્યસ્થળમાં માનસિક બીમારીની ઓળખ કરવી
કેવી રીતે જાણવું કે કોઈ કલીગ તકલીફમાં છે? કેટલાક નિષ્ણાતોના મત મુજબ તેમના કેટલાક એવા સંકેતો અને વર્તણૂકો પરથી જાણી શકાય છે. જેવા કે, તેમના વર્તનમાં તફાવત છે કે તેઓ પહેલા કેવા હતા અને તેઓ હવે કેવા છે.” વ્યક્તિની વર્તણૂકમાં લાંબા સમય સુધી વિચલન, ખાસ કરીને કાર્ય-સંબંધિત પ્રવૃત્તિઓ અને ક્રિયાપ્રતિક્રિયાઓમાં જેવી બાબતો રેડ ફ્લેગ હોય શકે છે.
માનસિક વિકૃતિઓ વ્યક્તિનું આયુષ્ય સાત થી 30 વર્ષ સુધી ઘટાડે છે, તેથી વ્યક્તિએ તેની સ્વાસ્થ્ય પર પડતી અસરને આંકવી જોઈએ નહીં. નહિ તો માનસિક વિકૃતિઓ હાયપરટેન્શન, ડાયાબિટીસ, સ્ટ્રોક, હૃદય રોગ, કેન્સર, સ્વયંપ્રતિરક્ષા વિકૃતિઓ અને સ્થૂળતા જેવા સોમેટિક ડિસઓર્ડર થવાનું જોખમ વધારે છે.
માનસિક વિકૃતિઓ આ રીતે પ્રગટ થઈ શકે
નકારાત્મક વિચારો, ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં મુશ્કેલી, રમુજી, અનિર્ણાયકતા, વિલંબ, ઓછી પ્રેરણા, આત્મહત્યાના વિચારો, આભાસ અને ભ્રમણા
યાદશક્તિ ઓછી થવી, વારંવાર ભુલાઈ જવું, નવી કુશળતા શીખવામાં મુશ્કેલી
વર્તન પર નિયંત્રણ ગુમાવવું, સમાજીકરણમાં ઘટાડો, વ્યસનો
ઊંઘ, ભૂખ, વાણી, પાચન, કબજિયાત, એસિડિટી, વગેરે જેવી સમસ્યા
રોગપ્રતિકારક શક્તિમાં ઘટાડો, દરેક સમયે બીમાર અથવા થાક લાગવો, લિપિડ અને ખાંડના સ્તરમાં અસાધારણતા
કાર્ડિયોવેસ્ક્યુલર સિસ્ટમ-હૃદયના ધબકારામાં ઘટાડો, હાઈ અથવા લો બ્લડ પ્રેશર
ઓટોનોમિક ફંક્શન – નર્વસ સિસ્ટમના પરિણામે અતિશય પરસેવો, ધબકારા વધવા, ઝડપી શ્વાસ અને અંગોમાં કળતર સંવેદના.
નબળા પોષણ, કસરતનો અભાવ અને અપૂરતી ઊંઘને માનસિક સુખાકારીને અસર કરે છે
ઉકેલ શું છે?
કોઈની સાથે વાત કરો.
કાર્યસ્થળના માનસિક સ્વાસ્થ્યની વાસ્તવિકતાઓને ઓળખીને ખુલ્લા મને વાતચિત કરો
આનંદ લાવે તેવી પ્રવૃત્તિઓમાં સામેલ થવું એ પણ માનસિક સ્વાસ્થ્યને વધારવામાં એક મોટું પરિબળ છે.
કાઉન્સેલિંગ અને થેરાપી એ મહત્ત્વના પાસાઓ છે. કાઉન્સેલિંગ સામાન્ય રીતે ચોક્કસ મુદ્દાઓને સંબોધિત કરે છે, માર્ગદર્શન આપે છે અને જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ તણાવમાં હોય ત્યારે તેનો સામનો કરવાની વ્યૂહરચના આપે છે
આ પણ વાંચો : જો તમે સવારનો નાસ્તો નથી કરતાં અને બપોરનું ભોજન પણ મોડું કરો છો, તો આ આદત બદલજો…