જમ્મુ-કાશ્મીર પુનર્ગઠન (સંશોધન) ખરડો લોકસભામાં પસાર
- સંસદનું શિયાળુ સત્ર શરૂ થઈ ગયું છે. આ સત્રમાં કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રી અમિત શાહે જમ્મુ-કાશ્મીર સાથે સંબંધિત બે બિલ રજૂ કર્યા હતા. જે આજે લોકસભામાં પસાર કરવામાં આવ્યા છે.
નવી દિલ્હી, 06 ડિસેમ્બર: જમ્મુ-કાશ્મીરમાંથી કલમ 370 હટાવ્યાના ચાર વર્ષ બાદ મોદી સરકાર વધુ એક મોટું પગલું ભર્યું છે. કેન્દ્રીય ગૃહ પ્રધાન અમિત શાહે મંગળવારે લોકસભામાં જમ્મુ-કાશ્મીર સંબંધિત બે બિલ રજૂ કર્યા હતા. પ્રથમ- જમ્મુ અને કાશ્મીર આરક્ષણ (સુધારા) બિલ, 2023 અને બીજું- જમ્મુ અને કાશ્મીર પુનર્ગઠન (સુધારા) બિલ, 2023. આ બંને બિલો આજે લોકસભામાં પસાર કરવામાં આવ્યા છે.
जम्मू और कश्मीर आरक्षण (संशोधन) विधेयक 2023 और जम्मू और कश्मीर पुनर्गठन (संशोधन) विधेयक 2023 लोकसभा से पारित हुए। pic.twitter.com/3UIXeMHfeW
— ANI_HindiNews (@AHindinews) December 6, 2023
- પ્રથમ બિલમાં કાશ્મીરી સ્થળાંતર કરનારાઓ અને પીઓકેમાંથી વિસ્થાપિત લોકો માટે જમ્મુ અને કાશ્મીર વિધાનસભામાં બેઠકો અનામત રાખવાની જોગવાઈ છે. ત્યારે બીજા બિલમાં વંચિત અને ઓબીસી વર્ગો માટે અનામતની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે.
આ બંને બિલ પર આજે બુધવારે (06 ડિસેમ્બર) લોકસભામાં ભારે ચર્ચા બાદ લોકસભામાં આ બિલને મંજુરી આપવામાં આવી છે, હવે આ બિલને રાજ્યસભામાં રજૂ કરવામાં આવશે.
પરંતુ આ બે બિલ શું છે? જો આ બિલ કાયદો બનશે તો જમ્મુ-કાશ્મીરમાં શું બદલાવ આવશે?
- જમ્મુ અને કાશ્મીર પુનર્ગઠન (સુધારો) બિલ, 2023
5 ઓગસ્ટ, 2019 ના રોજ, સરકારે જમ્મુ અને કાશ્મીરને વિશેષ દરજ્જો આપતી કલમ 370 નાબૂદ કરી હતી. તેમજ જમ્મુ-કાશ્મીર અને લદ્દાખને બે અલગ-અલગ કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ બનાવવામાં આવ્યા હતા. હવે આ નવા બિલમાં જમ્મુ-કાશ્મીરમાં વિધાનસભાની બેઠકો વધારવાની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે. જો આ કાયદો બને છે તો જમ્મુ-કાશ્મીર વિધાનસભામાં 114 બેઠકો થઈ જશે.
5 ઓગસ્ટ, 2019 પહેલા જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં વિધાનસભાની 111 બેઠકો હતી. તેમાંથી 24 સીટો પીઓકેમાં હતી. ત્યાં ચૂંટણી થઈ શકે નહીં. આ રીતે કુલ 87 સીટો હતી, પરંતુ લદ્દાખ અલગ થયા બાદ માત્ર 83 સીટો જ રહી ગઈ હતી. આ બિલ કાયદો બન્યા બાદ જમ્મુ-કાશ્મીર વિધાનસભાની સીટો 83થી વધીને 90 થઈ જશે. જમ્મુમાં છ અને કાશ્મીરમાં એક સીટ વધશે.
બીજી કઈ જોગવાઈઓ છે?
આ સિવાય આ બિલમાં બે સીટ કાશ્મીરી માઈગ્રન્ટ્સ માટે અને એક સીટ PoKમાંથી વિસ્થાપિત નાગરિકો માટે અનામત રાખવામાં આવશે. બે કાશ્મીરી ઇમિગ્રન્ટ્સમાંથી એક સીટ મહિલા માટે હશે. લેફ્ટનન્ટ ગવર્નર દ્વારા કાશ્મીરી સ્થળાંતર કરનારા અને વિસ્થાપિત નાગરિકોને નામાંકિત કરવામાં આવશે. કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે આ ત્રણેય બેઠકો જમ્મુ-કાશ્મીર વિધાનસભાની 90 બેઠકોથી અલગ હશે. આ હિસાબે જમ્મુ-કાશ્મીરમાં 93 બેઠકો હશે. આ સાથે અનુસૂચિત જાતિ (SC) અને અનુસૂચિત જનજાતિ (ST) માટે 16 બેઠકો અનામત રાખવામાં આવી છે. જેમાં 7 સીટો એસસી અને 9 સીટો એસટી માટે રાખવામાં આવી છે.
વિધાનસભાની બેઠકો ક્યાં વધશે?
જમ્મુ ક્ષેત્રમાં, સાંબા, કઠુઆ, રાજૌરી, કિશ્તવાડ, ડોડા અને ઉધમપુરમાં એક-એક સીટ વધારવામાં આવી છે. તે જ સમયે, કાશ્મીર ક્ષેત્રમાં કુપવાડા જિલ્લામાં એક બેઠકનો વધારો કરવામાં આવ્યો છે.
જમ્મુના સાંબામાં રામગઢ, કઠુઆમાં જસરોટા, રાજૌરીમાં થન્નામંડી, કિશ્તવાડમાં પેડર-નાગસેની, ડોડામાં ડોડા પશ્ચિમ અને ઉધમપુરમાં રામનગર નવા ઉમેરવામાં આવ્યા છે. તે જ સમયે, કાશ્મીર ક્ષેત્રમાં કુપવાડા જિલ્લામાં એક બેઠકનો વધારો કરવામાં આવ્યો છે. કુપવાડામાં ત્રેહગામ નવી સીટ હશે. હવે કુપવાડામાં 5ને બદલે 6 બેઠકો થશે.
2. જમ્મુ અને કાશ્મીર આરક્ષણ (સુધારો) બિલ, 2023
આ બિલમાં SC-ST અને સામાજિક અને આર્થિક રીતે પછાત વર્ગ માટે સરકારી નોકરીઓ અને શૈક્ષણિક સંસ્થાઓમાં અનામતની જોગવાઈ છે. બિલ અનુસાર, જેમના ગામ LOC અને આંતરરાષ્ટ્રીય સરહદની નજીક છે અને સરકારે તેમને પછાત જાહેર કર્યા છે તેમને સામાજિક અને આર્થિક રીતે પછાત ગણવામાં આવશે.
આ પણ વાંચો: ભાજપના 10 સાંસદોએ આપ્યાં રાજીનામાં, જાણો શું થયું ?
