ભારતીય નોટોની પાછળ છપાયેલા આ ચિત્રો શું છે અને તેનું મહત્વ શું છે? અહીં જાણો

HD એક્સપ્લેનેશન ડેસ્કઃ ભારતીય ચલણ વિશે વાત કરીએ તો, તેમાં 1 રૂપિયાથી લઈને 2,000 રૂપિયા સુધીની તમામ નાની અને મોટી નોટો છે. આ નોટો પર ચિત્રો છાપવામાં આવ્યા છે, જે ખૂબ જ ખાસ છે. ચાલો આજે આ લેખ દ્વારા જાણીએ કે ભારતીય નોટોની પાછળ છપાયેલી આ તસવીરોનું શું મહત્વ છે?

એક રૂપિયાની નોટઃ તેની પાછળ તેલ સંશોધન સ્થળનો ફોટો છપાયેલો છે. એક રૂપિયાની નોટ આરબીઆઈ દ્વારા નહીં, પરંતુ નાણા મંત્રાલય દ્વારા છાપવામાં આવે છે.

બે રૂપિયાની નોટઃ બે રૂપિયાની નોટના આગળના ભાગમાં ‘અશોક પ્રતીક’નો ફોટો છે અને નોટના પાછળના ભાગમાં ભારતના પ્રથમ ઉપગ્રહ ‘આર્યભટ્ટ’નો ફોટો છે. કહેવાય છે કે આ નોટો વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજીના ક્ષેત્રમાં ભારતની પ્રગતિ દર્શાવે છે. હવે 2 રૂપિયાની નોટોનું પ્રિન્ટિંગ બંધ થઈ ગયું છે.

5 રૂપિયાની નોટઃ 5 રૂપિયાની નોટમાં તેના પર ખેતર ખેડતા ખેડૂતની તસવીર છે, જે ભારતીય અર્થતંત્રમાં કૃષિનું મહત્વ દર્શાવે છે. આ નોટનું પ્રિન્ટિંગ પણ બંધ થઈ ગયું છે.

10 રૂપિયાની નોટઃ 10 રૂપિયાની નોટ કોણાર્ક સૂર્ય મંદિરના પૈડા અને સ્વચ્છ ભારતનો લોગો આ નોટની પાછળની બાજુએ છપાયેલો છે, કોણાર્ક સૂર્ય મંદિરને જેને વર્ષ 1984માં યુનેસ્કો વર્લ્ડ હેરિટેજ સાઇટ તરીકે માન્યતા આપવામાં આવી હતી.

20 રૂપિયાની નોટઃ  20 રૂપિયાની નોટની આગળની બાજુએ મહાત્મા ગાંધીનો ફોટો છપાયેલો છે. તે જ સમયે, તેના પાછળના ભાગમાં ઇલોરાની ગુફાઓ દર્શાવવામાં આવી છે, જેને યુનેસ્કો વર્લ્ડ હેરિટેજમાં સામેલ કરવામાં આવી છે.

50 રૂપિયાની નોટઃ  50 રૂપિયાની નવી નોટ પર ‘સ્વચ્છ ભારત’ના લોગો અને કર્ણાટકના પ્રાચીન ગામ હમ્પીના રથની તસવીર છપાયેલી છે. 50 રૂપિયાની જૂની નોટની પાછળ સંસદ ભવનનું ચિત્ર છે.

100 રૂપિયાની નોટઃ 100 રૂપિયાની નવી નોટની પાછળ રાણી ની વાવનું ચિત્ર છપાયેલું છે, જે ગુજરાતના પાટણ જિલ્લામાં છે. વર્ષ 2014 માં યુનેસ્કો વર્લ્ડ હેરિટેજમાં તેનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હતો. 100 રૂપિયાની જૂની નોટ પર દેશના સૌથી ઊંચા પર્વત શિખર કંગચેનજંગાની તસવીર છે.

200 રૂપિયાની નોટઃ આ નોટની પાછળની બાજુએ વિશ્વ પ્રસિદ્ધ સાંચી સ્તૂપનો ફોટો છપાયેલો છે, જે એમપીમાં રાયસેન જિલ્લાના સાંચી શહેરમાં સ્થિત દેશની સૌથી જૂની ઈમારતો અને કલાકૃતિઓમાંની એક છે.

500 રૂપિયાની નોટઃ 500 રૂપિયાની નવી નોટની પાછળની બાજુએ ‘સ્વચ્છ ભારત’ અને દિલ્હીના લાલ કિલ્લાનો લોગો છે.

2,000 ની નોટઃ 2,000 ની નોટમાં તેના રિવર્સ પર મંગલયાનનું ચિત્ર છે, જે ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંસ્થા દ્વારા 5 નવેમ્બર 2013 ના રોજ લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું. આ ચિત્ર ભારતની વૈજ્ઞાનિક સમૃદ્ધિ દર્શાવે છે. જો કે RBI દ્વારા 2000 નોટને પાછી ખેંચવામાં આવી છે જેની છેલ્લી તારીખ 30 સપ્ટેમ્બર 2023 છે.