શું છે મહારાષ્ટ્ર વિધાનસભાનું ગણિત?; કઈ બાજુ કેટલા ધારાસભ્યો

મહારાષ્ટ્રના રાજ્યપાલ ભગત સિંહ કોશ્યારીએ 30 જૂને ઉદ્ધવ ઠાકરે સરકારના વિશ્વાસ મત અંગે વિશેષ સત્ર બોલાવ્યું છે. જેમાં ફ્લોર ટેસ્ટની કાર્યવાહી યોજાશે. ફ્લોર ટેસ્ટનો અર્થ એ છે કે 288 સભ્યોની મહારાષ્ટ્ર વિધાનસભામાં વર્તમાન મુખ્ય પ્રધાન વિશ્વાસ મત ધરાવે છે કે કેમ તે જોવામાં આવશે. 10 દિવસથી વધુ સમયથી મહારાષ્ટ્રના રાજકારણમાં ગરમાવો જોવા મળી રહ્યો છે. એકનાથ શિંદેના નેતૃત્વમાં શિવસેનાના બળવાખોર ધારાસભ્યોએ અલગ જૂથ બનાવી લીધું છે.

જોકે, આ ફ્લોર ટેસ્ટ સામે ઉદ્ધવ ઠાકરે સરકાર સુપ્રીમ કોર્ટમાં ગયા છે. શિંદે જૂથ હાલમાં ગુવાહાટીની રેડિસન હોટલમાં રોકાયેલ છે. હવે તે ગોવા થઈને મુંબઈ પરત ફરવાનું વિચારી રહ્યાં છે. શિંદે દાવો કરે છે કે તેમની સાથે 41 ધારાસભ્યો છે, જેમાંથી 35 શિવસેનાના છે અને 07 અપક્ષ ધારાસભ્યો છે. જોકે, ઉદ્ધવ ઠાકરેનું કહેવું છે કે શિંદે તરફ ગયેલા કેટલાક ધારાસભ્યો હજુ પણ તેમની સાથે છે.

ચાલો હવે જાણીએ કે મહારાષ્ટ્ર વિધાનસભામાં પાર્ટીની સ્થિતિ શું છે. અત્યારે સરકાર કોણ બનાવી શકે છે? રાજ્યમાં બે ગૃહો છે, વિધાનસભા અને વિધાન પરિષદ. વિધાનસભાને નીચલા ગૃહ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. મુંબઈમાં નરીમાન પોઈન્ટ પર વિધાનસભાની ભવ્ય ઈમારત છે, જેમાં 30 જૂને સરકાર બનાવવાની કે બગડવાની રમત રમાશે.

મહારાષ્ટ્રની આ 14મી વિધાનસભા છે. તેની ચૂંટણી 21 ઓક્ટોબર 2019માં યોજાઈ હતી. મહારાષ્ટ્રમાં સરકાર બનાવવા માટે કોઈપણ પાર્ટીને 145 ધારાસભ્યોની જરૂર હોય છે. હાલમાં એક સીટ ખાલી છે એટલે બહુમતનો આંકડો 144 થશે.

2019 વિધાનસભા ચૂંટણીની સ્થિતિ
વર્ષ 2019ની ચૂંટણી ભારતીય જનતા પાર્ટી અને શિવસેના સંયુક્ત રીતે લડી હતી. બંનેએ મળીને 161 બેઠકો મેળવી હતી. આમાં ભાજપને 105 અને શિવસેનાને 56 બેઠકો મળી હતી. પરંતુ મુખ્ય પ્રધાનની ખુરશી પરના વિવાદને કારણે શિવસેનાએ આ ગઠબંધન તોડીને શરદ પવારની રાષ્ટ્રવાદી ક્રાંતિ પાર્ટી અને કોંગ્રેસ ઉપરાંત કેટલાક અન્ય પક્ષો અને અપક્ષો સાથે મળીને સરકાર બનાવી હતી.

હાલમાં વિધાનસભામાં શિવસેના ગઠબંધનની સ્થિતિ શું છે?
જો વિધાનસભામાં શિવસેનાના મહા વિકાસ આઘાડી ગઠબંધનની સ્થિતિ જોઈએ તો તેમની પાસે કુલ 169 ધારાસભ્યો છે. પરંતુ જો શિંદે જૂથમાંથી 35 શિવસૈનિકો અને 07 અપક્ષ ધારાસભ્યોને હટાવી દેવામાં આવે તો આ ગઠબંધનમાં માત્ર 127 ધારાસભ્યો બાકી રહે છે. આ સ્થિતિમાં આ ગઠબંધન બહુમતીના આંકડાથી પાછળ પડી જશે અને ઉદ્ધવ ઠાકરેની સરકાર પડી જશે.

સત્તાવાર રીતે મહારાષ્ટ્રમાં મહા વિકાસ અઘાડીના પક્ષો અને તેમના ધારાસભ્યોની સંખ્યા
મહા વિકાસ આઘાડી
શિવસેના 56 ધારાસભ્યો
NCP 53 ધારાસભ્યો
કોંગ્રેસના 44 ધારાસભ્યો
બહુજન વિકાસ આઘાડી 03
સમાજવાદી પાર્ટી 02
પ્રહાર જનશક્તિ પાર્ટી 02
PWPI 01
સ્વતંત્ર 08

શિવસેનાના બળવાખોર જૂથ
શિવસેનાના 35 ધારાસભ્યોએ અલગ થઈને જૂથ બનાવવાનો નિર્ણય લીધો છે. પરંતુ તેમાં કાયદાકીય ગૂંચવણો છે. મહારાષ્ટ્રના સ્પીકરે 12 ધારાસભ્યોને નોટિસ આપી છે, તેથી તેઓએ સુપ્રીમ કોર્ટમાં અરજી દાખલ કરીને સ્પીકરની કાર્યવાહી પર રોક લગાવવાની માંગ કરી છે. સુપ્રીમ કોર્ટે પણ આના પર હાલ પુરતો સ્ટે મુકી દીધો છે.

શું છે ઉદ્ધવ ઠાકરે સરકારની સ્થિતિ
આ પછી પણ સ્પીકર તેમને અલગ જૂથ તરીકેની માન્યતા આપવાનું કામ કરશે, જે એટલું સરળ નથી લાગતું. પરંતુ બળવાખોર જૂથના આંકડા જોતા સ્પષ્ટ છે કે ઉદ્ધવ ઠાકરે સરકાર આ સમયે મુશ્કેલીમાં છે. તેની પાસે બહુમતી માટે જે સંખ્યા હોવી જોઈએ તે નથી. જોકે, ઠાકરે અને ગઠબંધન નેતાઓ દાવો કરી રહ્યા છે કે તેમની પાસે બહુમતી છે.

અન્ય પક્ષોની સ્થિતિ શું છે?
વર્તમાન વિધાનસભામાં ભાજપ સૌથી મોટો પક્ષ છે.
ભાજપ 106
આરએસપી 01
jss 01
સ્વતંત્ર 05

અન્ય પક્ષો
આ સિવાય મહારાષ્ટ્રમાં અન્ય કેટલાક પક્ષો છે, જેમના સભ્યો વિધાનસભામાં પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. તેમના ધારાસભ્યોની કુલ સંખ્યા 05 છે.
AIMIM 02
CPI(M) 01
MNS 01
SWP 01

આવી સ્થિતિમાં કોણ સરકાર બનાવી શકે છે
જો ઉદ્ધવ ઠાકરે ફ્લોર ટેસ્ટમાં પૂરતા નંબરો દર્શાવી શકશે નહીં, તો તે પડી જશે. આવી સ્થિતિમાં એક જ પક્ષ છે, જે શિવસેનાના બળવાખોર જૂથ સાથે આરામથી સરકાર બનાવી શકે છે, તે છે ભાજપ. મહારાષ્ટ્રમાં કુલ 113 ધારાસભ્યોની હાજરી સાથે NDAના નેતૃત્વમાં જો શિવસેનાના 35 બળવાખોર અને 07 અપક્ષ ધારાસભ્યો તેમની તરફ આવે છે. તો તેમની કુલ સંખ્યા 155 થઈ જશે, જે બહુમતી કરતા વધુ છે.