RTI શું છે અને તે કેવી રીતે ફાઇલ કરવામાં આવે છે? જાણો શું છે નિયમ

HD ન્યુઝ ડેસ્કઃ તમે RTI શબ્દ તો સાંભળ્યો જ હશે, પણ તેનો અર્થ શું છે? તેનો ઉપયોગ ક્યારે અને કેવી રીતે થાય છે? તેને ફાઇલ કરવાની પદ્ધતિ શું છે? તમને આ બધું ભાગ્યે જ ખબર હશે. આજે અમે તમને જણાવીશું RTI શું છે અને RTI અરજી આપવાના નિયમો શું છે. નાગરિકોને અધિકાર છે કે તેઓ RTI દ્વારા કોઈપણ સરકારી વિભાગમાં અરજી કરીને તેમના અધિકારો વિશે માહિતી મેળવી શકે છે. આજે અમે તમને RTI સંબંધિત તમામ મહત્વની બાબતો વિશે જાણકારી આપીશું.

RTI શું છે?: RTI નું પૂરું નામ છે – રાઇટ ટુ ઈન્ફરમેશન.  માહિતી અધિકાર કાયદા હેઠળ, દેશનો કોઈપણ નાગરિક કોઈપણ સરકારી વિભાગ પાસેથી પૂછપરછ કરી શકે છે. તેમને સરકારી વિભાગમાં ભ્રષ્ટાચાર અટકાવવા માટે તેમના અધિકારો વિશે માહિતી મેળવવાનો અધિકાર છે. સિસ્ટમને પારદર્શક બનાવવા માટે આ એક પ્રભાવશાળી પગલું છે.

માહિતીનો અધિકાર: આ અધિનિયમ ખાસ કરીને 2005માં ભ્રષ્ટાચાર વિરુદ્ધ બનાવવામાં આવ્યો હતો, જેને માહિતીનો અધિકાર કહેવામાં આવે છે. RTI હેઠળ, તમે કોઈપણ સરકારી વિભાગને પૂછી શકો છો કે વિકાસના કામો માટે કેટલા પૈસા મળ્યા અને આ વિકાસ કામો પાછળ કેટલો ખર્ચ થયો. તમે રાશનની દુકાનો પર પણ પૂછી શકો છો કે કેટલું રાશન આવ્યું, કેટલું વિતરણ થયું . RTI સામાન્ય માણસનો અધિકાર છે.

• RTI ઓનલાઈન ફાઈલ કરવા માટે, તમારે તેની સત્તાવાર વેબસાઈટ પર જવું પડશે.
• પછી અહીં તમારે ‘સબમિટ રિક્વેસ્ટ’ના બટન પર ક્લિક કરવાનું રહેશે. જે પછી એક માર્ગદર્શિકા પેજ ખુલશે.
• હવે દિશાનિર્દેશો કાળજીપૂર્વક વાંચો અને પછી પુષ્ટિ પર ક્લિક કરો. 
• જો તમે સંપૂર્ણ માર્ગદર્શિકા વાંચી હોય તો સબમિટ પર ક્લિક કરો.
• હવે તમારી સામે એક ફોર્મ ખુલશે.
• તમે જે વિભાગને ઇચ્છો છો તેનાથી સંબંધિત માહિતી અનુસાર, ફોર્મ સંપૂર્ણપણે ભરો. ધ્યાન રાખો કે ફોર્મમાં તમામ વિગતો સાચી હોવી જોઈએ અને ફોર્મને અધૂરું ન છોડો, તેને સંપૂર્ણ ભરો.
• આ પછી જરૂરી દસ્તાવેજો અપલોડ કરો.
• તે પછી સુરક્ષા કોડ દાખલ કરો.
• હવે તળિયે સબમિટ બટન પર ક્લિક કરો.
• ફોર્મ ભર્યા પછી, તમને ફોર્મની રસીદ મળશે. તમારે તેને હાથમાં રાખવું પડશે. ફોર્મની સ્થિતિ તપાસતી વખતે તમારે આ રસીદની જરૂર પડશે.

RTI ના આવશ્યક નિયમો

• ભારતના નાગરિક કોઈપણ સરકારી કચેરીમાંથી મહત્વપૂર્ણ માહિતી મેળવી શકે છે.
• તમે RTI દાખલ કરીને કોઈપણ જાહેર સત્તાધિકારી પાસેથી માહિતી મેળવી શકો છો. તેમાં તમામ કેન્દ્રીય, રાજ્ય અને સ્થાનિક સંસ્થાઓનો સમાવેશ થાય છે, જેની સ્થાપના બંધારણ હેઠળ કરવામાં આવી છે.
• અરજી કરતી વખતે, અરજદારે સરકારી સંસ્થાનું ચોક્કસ નામ દાખલ કરવું પડશે.
• એપ્લિકેશન સાથે, તમારે 10 રૂપિયાની એપ્લિકેશન ફી પણ ચૂકવવી પડશે. BPL કાર્ડ ધારકો માટે આ ફી માફ કરવામાં આવી છે. વિવિધ રાજ્યોના આધારે, આ ફી 8 થી 100 રૂપિયાની વચ્ચે હોઈ શકે છે. 
• અરજી કર્યા પછી, પરિણામ 30 દિવસની અંદર ઉપલબ્ધ છે. જો મહત્વપૂર્ણ દસ્તાવેજો છે, તો પરિણામ 48 કલાકમાં પણ મળી શકે છે.
• કેટલાક કારણોસર અરજી રદ પણ થઈ શકે છે, જેમ કે- જો અરજી સ્પષ્ટ રીતે લખેલી ન હોય, વિગત અધૂરી હોય અથવા અરજીની રકમ ખોટી રીતે ભરાઈ હોય, તો તમારી અરજી પણ નકારી શકાય છે.

અહીં એક ખાસ મહત્વની વાત છે કે તમે દેશની ગોપનીય બાબતો તથા સુરક્ષાને લગતી બાબતોમાં તમે RTI ફાઇલ કરી શકતા નથી.

આ પણ વાંચોઃ રાજ્યની તમામ કોર્ટ માટે e-RTI પોર્ટલ લૉન્ચ કરાયું; અરજદારોને થશે ફાયદો