રોમાંચથી ભરેલો છે ચાનો સ્વાદ અને ઇતિહાસ, જાણો તેના ફાયદા અને ગેરફાયદા

ચાનો ઇતિહાસ ખરેખર રસપ્રદ છે. ભારતના નાગરીક ચા પીવાના શોખીન છે અને ચા પીવાની ઈચ્છા તેના નામ પરથી જ ઉદ્ભવે છે. ચા એ સામાજિક સમરસતાનું પણ ઉદાહરણ છે, કારણ કે તેમાં શું ગરીબ અને અમીર, શું રાજા અને પ્રજા અને શું નેતા અને અભિનેતા બધા ચાના આશીક છે. જ્યારે સંબંધોમાં પણ ચાએ પ્રવેશ કર્યો છે. કોઈના ઘરે જઈને ચા ન મળે તો તે અપમાનજનક ગણાય છે. લોકો એમ કહેતા જોવા મળશે કે ‘હું તેના ઘરે ગયો હતો અને તેણે ચાનું પણ ના પુછયું એટલે કે તેનું અપમાન કરવામાં આવ્યું હતું.

80 ટકા ભારતીયો તેમની સવારની ચા પીવે છે
ભારતમાં ચાનો મુદ્દો ક્રાંતિકારી બની ગયો છે. એવું માનવામાં આવે છે કે લગભગ 80 ટકા ભારતીયો તેમની સવારની શરૂઆત ગરમ ચાના કપથી કરે છે. જો તમને કામ કરવાનું મન ન થતું હોય, માથામાં કે શરીરમાં દુખાવો થતો હોય, ઊંઘ દૂર રાખો અથવા માત્ર સમય પસાર કરવો હોય તો ચા જેવી કોઈ વસ્તુ નથી.

ચાની શોધ ચીનમાં થઈ હોવાનું માનવામાં આવે છે
તેમાં કોઈ શંકા નથી કે ચા ચીનની પેદાશ છે અને આ દેશમાંથી જ તે આખી દુનિયામાં ફેલાઈ છે. જ્યારે ચા અંગે એવું કહેવાય છે કે, ચાની શોધ ઈ.સ.પૂર્વે 2737 ચીનના સમ્રાટ શેન નાંગ દ્વારા કરવામાં આવી હતી. તે ઉકાળેલું પાણી પીતો હતો એકવાર તે લશ્કર સાથે જંગલમાંથી પસાર થઈ રહ્યો હતો. રસ્તામાં આરામ કરતી વખતે પીવા માટે પાણી ઉકાળવામાં આવી રહ્યું હતું કે વાસણમાં ઝાડના કેટલાક પાંદડા પડ્યા અને જેના કારણે પાણીનો રંગ બદલાઈ ગયો. જ્યારે તે ચાના નશામાં હતો ત્યારે તે તાજગી અનુભવતો હતો. પરંતુ તે પછી આ ‘ચા’ લગભગ 2 હજાર વર્ષ સુધી ચીનમાં જોવા મળી ન હતી. ત્યારબાદ ચીનમાં ચા સાતમી સદીમાં તે ખૂબ જ લોકપ્રિય બની હતી. એક લોકપ્રિય દંતકથા અનુસાર, ભારતીય બૌદ્ધ સાધુઓ છઠ્ઠી સદીમાં ચીનના હુનાન પ્રાંતમાં ઊંઘ્યા વિના ધ્યાન કરતા હતા. જાગતા રહેવા માટે તે એક ખાસ છોડના પાંદડા ચાવતા હતા જે વાસ્તવમાં ચા હતી. સાતમી સદીમાં જ બૌદ્ધ સાધુઓ દ્વારા જાપાન અને કોરિયામાં ચાનો પ્રચાર કરવામાં આવ્યો હતો.

રાજવી પરિવાર જ ચાની મજા માણી શકતો
15મી સદીમાં પોર્ટુગીઝ અને પછી ડચ, ફ્રેન્ચ અને બ્રિટિશ વેપારીઓ ચીન પહોંચ્યા અને તેઓ તેમના દેશોમાં ચા લાવ્યા. તે સમયે માત્ર રાજવી પરિવાર જ ચા પી શકતો હતો, કારણ કે તેની કિંમત ઘણી વધારે હતી. ચા ચીન સિવાય બીજે ક્યાંય ન હોવાથી ચીનના વેપારીઓ ચાંદી અને સોનાના બદલામાં યુરોપિયન વેપારીઓને ચા આપતા હતા. તે સમયે ચીનમાં અફીણની ખેતી પર પ્રતિબંધ હતો. તેથી તેઓએ ચાના બદલામાં ચીનીઓને અફીણ આપવાનું શરૂ કર્યું. વર્ષ 1838માં જ્યારે ચીનમાં અફીણના દાણચોરો માટે મૃત્યુદંડ નક્કી કરવામાં આવ્યો ત્યારે બ્રિટિશ વેપારીઓને ચા મેળવવામાં સમસ્યા થવા લાગી. આ અફીણનું સંકટ ભારતમાં ચાના ઉત્પાદનનું કારણ બની ગયું.

આસામમાં પ્રથમ ચાના બગીચાની શરૂઆત થઈ
બ્રિટનની ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપનીના પગ ભારતમાં જામી ગયા હતા. તેણે આસામની સિંગફો જનજાતિને પીણાના રૂપમાં કંઈક પીતા જોયા. જે સ્વાદ અને ગુણવત્તામાં ચા જેવી હતી. આ પછી જ કંપનીએ 1837 માં આસામના ચૌબા વિસ્તારમાં પ્રથમ અંગ્રેજી ચાના બગીચાની સ્થાપના કરી અને તેનું ઉત્પાદન ભારતમાં શરૂ થયું. આ સમય દરમિયાન કંપનીએ શ્રીલંકામાં ચાનું ઉત્પાદન કરવાનું શરૂ કર્યું હતુ. આજે ચાની ખેતી તેના વતન ચીનની બહાર લગભગ 52 દેશોમાં વિકાસ પામી રહી છે.

લોકો તાજગી માટે પણ ચા પીવે છે
હવે સવાલ એ થાય છે કે ચા આટલી પ્રખ્યાત કેમ છે અને ભારત સહિત બધા દેશો કેમ તેના માટે દીવાના છે. એવું કેમ બન્યું કે 19મી સદીના ઉત્તરાર્ધ સુધી ભારતમાં ચાનો વપરાશ નહિવત હતો. પરંતુ આજે જો તમને ભારતના દરેક ચોક, ખૂણે-ખૂણે કંઈ ન મળે પણ તમને ચોક્કસપણે ગરમ ચા મળશે. હવે ચા તેના ઔષધીય ગુણોને કારણે જ નહીં પણ રોજિંદા આનંદ અને તાજગી માટે જરૂરી બની ગઈ છે.

વધુ પડતી ચા પીવી નુકસાનકારક
ચા મૂળભૂત રીતે કડવી, ગરમ અને શક્તિ આપનારી છે. તે કફ-પિત્તને શાંત કરે છે. કાળી ચાના સેવનથી ડાયાબિટીસનું જોખમ ઓછું થાય છે. ચામાં કેફીન હોવાથી તેનું વધુ પડતું સેવન અનિદ્રાનું કારણ બની શકે છે. વધુ પડતી ચા પીવાથી કબજિયાત થાય છે અને પાઈલ્સ થઈ શકે છે. ત્યારે વાસ્તવમાં કાળી ચા શરીર માટે ફાયદાકારક છે, પરંતુ તેનું વધુ પડતું સેવન સમસ્યાઓ પણ લાવે છે.