વિશ્વભારતી યુનિવર્સિટીએ નોબેલ પુરસ્કાર વિજેતા અમર્ત્ય સેનને 13 ડેસિમલ જમીન ખાલી કરવા નોટિસ મોકલી છે. વિશ્વભારતી યુનિવર્સિટી વતી અમર્ત્ય સેનને 3 દિવસમાં બીજી નોટિસ મોકલવામાં આવી છે. આ નોટિસમાં અમર્ત્ય સેનને તાત્કાલિક જમીન ખાલી કરવા માટે કહેવામાં આવ્યું છે. મેનેજમેન્ટનો આરોપ છે કે સેન પાસે તેના હિસ્સા કરતાં વધુ જમીન છે, તેથી આ જમીન તરત જ પાછી આપવી જોઈએ.
મેનેજમેન્ટનું કહેવું છે કે તેઓ મોટાભાગે અમેરિકામાં રહે છે, તેથી શાંતિ નિકેતન પરિસરમાં જમીનનો ગેરકાયદેસર કબજો ખાલી કરો. આ નોટિસમાં અમર્ત્ય સેનને 24 માર્ચ સુધીમાં નોટિસનો જવાબ આપવા અને 29 માર્ચે યુનિવર્સિટીના જોઈન્ટ રજિસ્ટ્રાર સમક્ષ હાજર થવા પણ કહેવામાં આવ્યું છે.
યુનિવર્સિટીનો આરોપ છે કે તેઓએ જમીનના એક ટુકડા પર કથિત રીતે અતિક્રમણ કર્યું છે. નોટિસ જારી કરીને સેનને એ પણ પૂછવામાં આવ્યું છે કે શા માટે તેમની સામે જમીન ખાલી કરવાનો આદેશ જારી કરવામાં ન આવે.
નોટિસમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, “જો તમે અને તમારા અધિકૃત પ્રતિનિધિ આપેલ તારીખે હાજર ન થાઓ, તો એવું માનવામાં આવશે કે તમે જાણી જોઈને નોટિસનો જવાબ આપવા માંગતા નથી અને તમારી સામે આગળની કાર્યવાહી કરવામાં આવશે.”
તમને જણાવી દઈએ કે 89 વર્ષીય સેન હાલમાં અમેરિકામાં રહે છે અને અત્યાર સુધી નોટિસને લઈને તેમના અથવા તેમના પરિવાર તરફથી કોઈ જવાબ મળ્યો નથી. યુનિવર્સિટીનો દાવો છે કે અમર્ત્ય સેન કાયદેસર રીતે શાંતિનિકેતન કેમ્પસમાં માત્ર 1.25 એકર જમીન ધરાવે છે. પરંતુ અમર્ત્ય સેને કુલ 1.38 એકર જમીન પર કબજો જમાવ્યો છે.
પશ્ચિમ બંગાળ સરકારે શાંતિ નિકેતન સ્થિત 1.38 એકર જમીનના લીઝહોલ્ડ અધિકારો નોબેલ પુરસ્કાર વિજેતા અમર્ત્ય સેનને ટ્રાન્સફર કરી દીધા છે. આ સંબંધમાં બીરભૂમ જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટ બિધાન રેએ જણાવ્યું હતું કે “અમે અમર્ત્ય સેનને તેમના પિતા આશુતોષ સેનના કાયદેસરના વારસદાર તરીકે જમીનના અધિકારો સોંપી દીધા છે. તેથી, હવે અનધિકૃત કબજાનો પ્રશ્ન ઊભો થતો નથી. અમે રજૂઆત કરી છે. સેન વતી આ પગલું ભરવામાં આવેલા પેપરો તપાસ્યા બાદ જ લેવામાં આવ્યું છે.આ તપાસમાં વિશ્વ ભારતીના અધિકારીઓ પણ હાજર હતા.
બીજી તરફ, મુખ્યમંત્રી મમતા બેનર્જીએ જાન્યુઆરીમાં બીરભૂમની તેમની મુલાકાત દરમિયાન કહ્યું હતું કે રાજ્ય સરકારની તપાસમાં સામે આવ્યું છે કે સેન 1.38 એકર જમીનના પટ્ટેદાર છે.
આ સ્થિતિમાં, વહીવટીતંત્ર દ્વારા લેવામાં આવેલ આ પગલું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે, કારણ કે જારી કરાયેલા પત્રમાં સેનને જાહેર પરિસર નિયમો, 1971 હેઠળ 29 માર્ચે વ્યક્તિગત સુનાવણી માટે હાજર રહેવા કહેવામાં આવ્યું હતું. સમજાવો કે સાર્વજનિક જગ્યા નિયમો 1971 કેન્દ્ર સરકાર અથવા તેની સંસ્થાઓને જાહેર જમીન પરથી અનધિકૃત કબજેદારોને બહાર કાઢવાની મંજૂરી આપે છે.
આ નોટિસ અંગે અમેરિકામાં રહેતા સેન તરફથી હજુ સુધી કોઈ જવાબ મળ્યો નથી. નજીકના સૂત્રોએ કહ્યું છે કે સૂચિત મીટિંગમાં તેમના વતી કોઈ હાજર થવાની કોઈ શક્યતા નથી.
યુનિવર્સિટી સત્તાવાળાઓએ સેન અને રાજ્ય સરકારના દાવાને નકારી કાઢ્યા હતા. આ સાથે જિલ્લા સત્તાવાળાઓએ પણ આ મુદ્દાના ઉકેલ માટે સુનાવણી હાથ ધરી હતી. બે સત્રમાં થયેલી સુનાવણી દરમિયાન જમીન વિભાગે સમગ્ર 1.38 એકર જમીન અસ્થાયી ધોરણે ટ્રાન્સફર કરવાનો નિર્ણય લીધો હતો. આ નિર્ણય સોમવારે જાહેર કરવામાં આવ્યો હતો.
ભાજપનો અમર્ત્ય સેનનું અપમાન કરવાનો પ્રયાસ- તૃણમૂલ કોંગ્રેસ
આ ઘટનાક્રમ પર પ્રતિક્રિયા આપતા તૃણમૂલ કોંગ્રેસના પ્રદેશ મહાસચિવ કુણાલ ઘોષે કહ્યું, “વિશ્વ ભારતી અને ભાજપ અમર્ત્ય સેનનું અપમાન કરવા માટે વિશ્વ વિખ્યાત અર્થશાસ્ત્રીને સતત નિશાન બનાવી રહ્યા છે.” અમને આશા છે કે અમર્ત્ય સેન સાથે આ પ્રકારનું વર્તન ટૂંક સમયમાં બંધ થશે.
બીજી તરફ ભાજપના પ્રવક્તા સમિક ભટ્ટાચાર્યએ કહ્યું હતું કે, ‘અમે આ જમીન વિવાદનો ઉકેલ લાવવા માંગીએ છીએ. રાજ્ય સરકારને આમાં સામેલ કરવું સંપૂર્ણપણે બિનજરૂરી લાગે છે. સમગ્ર મામલો જમીન વિવાદ સાથે સંબંધિત અધિકારીઓ પર છોડવાને બદલે રાજ્ય સરકાર દ્વારા તેમાં દખલ કરવી યોગ્ય નથી.
પશ્ચિમ બંગાળ સરકારના એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, “એમાં કોઈ વિવાદ નથી કે અમર્ત્ય સેન તેમના પિતા આશુતોષ સેનના કાનૂની વારસદાર છે. જો યુનિવર્સિટીને જમીનની માલિકી અંગે કોઈ સમસ્યા હોય, તો તે યોગ્ય દસ્તાવેજો સાથે સુધારણા માટે અરજી કરી શકે છે. ”
અધિકારીએ વધુમાં ઉમેર્યું હતું કે, “પરંતુ જમીનના રેકોર્ડમાં સુધારો કર્યા વિના, તેઓ અચાનક સેનને તે 13 દશાંશ જમીનમાંથી બહાર કાઢી શકતા નથી. જો તેઓ આમ કરવા માટે કોઈ બળનો ઉપયોગ કરશે, તો રાજ્ય સરકાર તેમને સજા કરશે.” તમામ લોકો સામે કાયદેસરની કાર્યવાહી કરશે જેઓ જમીન માટે ખતરો પેદા કરી રહ્યા છે.
અધિકારીઓએ એમ પણ કહ્યું હતું કે, “જમીનના રેકોર્ડના અધિકારોના આ ટ્રાન્સફર પછી, વિશ્વ ભારતીની યોજના બહાર કાઢવા સંબંધિત કોઈપણ કાર્યવાહી શરૂ કરવાની કાયદેસર રીતે શક્ય બનશે નહીં.
જમીનના એક અધિકારીએ જણાવ્યું કે, “યુનિવર્સિટી વધુ પત્રો મોકલીને સેનને હેરાન કરવાનો પ્રયાસ કરી શકે છે. તે પણ શક્ય છે કે યુનિવર્સિટી કાનૂની કાર્યવાહી શરૂ કરી શકે.
સંબંધિત કાર્યવાહી શરૂ કરી શકાતી નથી
વિશ્વ ભારતીના એસ્ટેટ ઓફિસર અને કાર્યકારી રજિસ્ટ્રાર અશોક મહતોએ કહ્યું, ‘અમે રાજ્ય સરકારને અપીલ કરી છે કે વિશ્વ ભારતી પાસે જમીન પર માલિકીનો અધિકાર છે. સેનને જમીન આપવામાં આવી રહી છે તેની સામે અમે વાંધો ઉઠાવ્યો છે. અમે ગેરકાયદેસર રીતે કબજે કરેલી જમીનને છોડાવવા માટે તમામ શક્ય પ્રયાસો કરીશું.
કોણ છે અમર્ત્ય સેન ?
અમર્ત્ય સેન એક જાણીતા ભારતીય અર્થશાસ્ત્રી છે. 1998માં, સેનને કલ્યાણ અર્થશાસ્ત્ર અને સામાજિક પસંદગી સિદ્ધાંતમાં તેમના યોગદાન માટે આર્થિક વિજ્ઞાનમાં નોબેલ પુરસ્કાર એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો. સેન ખાદ્યપદાર્થોની અછતને પહોંચી વળવા અને દુષ્કાળને રોકવાના પ્રયાસો માટે તેમના કામ માટે વધુ જાણીતા છે.
સેનનું શિક્ષણ કલકત્તાની પ્રેસિડેન્સી કોલેજમાં થયું હતું. તેમણે કેમ્બ્રિજની ટ્રિનિટી કૉલેજમાંથી 1955માં BA, 1959માં MA અને 1959માં PhDની ડિગ્રી મેળવી. સેને ભારત અને ઇંગ્લેન્ડની ઘણી યુનિવર્સિટીઓમાં અર્થશાસ્ત્ર ભણાવ્યું, જેમાં જાદવપુર યુનિવર્સિટી (1956-58) અને દિલ્હી (1963-71), લંડન સ્કૂલ ઑફ ઇકોનોમિક્સનો સમાવેશ થાય છે.
હાવર્ડ અને ઓક્સફર્ડ યુનિવર્સિટીમાં અભ્યાસ
અમર્ત્ય સેન હોવર્ડ યુનિવર્સિટી (1988-98)માં જતા પહેલા લંડન યુનિવર્સિટી (1971-77) અને ઓક્સફર્ડ યુનિવર્સિટી (1977-88)માં અર્થશાસ્ત્ર અને ફિલોસોફીના પ્રોફેસર હતા. 1998માં તેઓ ટ્રિનિટી કોલેજના માસ્ટર તરીકે નિયુક્ત થયા હતા. તેમણે 2004 સુધી આ પદ સંભાળ્યું, ત્યારબાદ તેઓ હાર્વર્ડમાં લેમોન્ટ યુનિવર્સિટીના પ્રોફેસર તરીકે પાછા ફર્યા. તેમનો મોનોગ્રાફ કલેક્ટિવ ચોઈસ એન્ડ સોશિયલ વેલફેર (1970) – સંશોધકોને તેમનું ધ્યાન મૂળભૂત કલ્યાણના મુદ્દાઓ તરફ વાળવા પ્રેરિત કર્યું. સેને ગરીબી માપવાની પદ્ધતિઓ પણ ઘડી હતી, જેણે ગરીબોની આર્થિક સ્થિતિ સુધારવા માટે ઉપયોગી માહિતી પૂરી પાડી હતી.
