BRICSનું સભ્યપદ મેળવવા 34 દેશોની અરજી, જૂઓ ભારત શું ઈચ્છે છે

નવી દિલ્હી, 14 ઓક્ટોબર : રશિયાના કઝાનમાં આ મહિને 22 થી 24 ઓક્ટોબર દરમિયાન BRICS સમિટ યોજાવા જઈ રહી છે. તે પહેલા બ્રિક્સનું સભ્યપદ મેળવવાની સ્પર્ધા છે. પાકિસ્તાન, તુર્કિયે, મ્યાનમાર, સીરિયા, પેલેસ્ટાઈન સહિત કુલ 34 દેશોએ BRICS સભ્યપદ માટે અરજી કરી છે.  મોટી વાત એ છે કે હિંસાથી પ્રભાવિત સીરિયા, મ્યાનમાર અને પેલેસ્ટાઈન પણ અરજી કરી ચૂક્યા છે. મીડિયા રિપોર્ટ્સમાં કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે આગામી સમિટમાં આ સંગઠનમાં 10 નવા સભ્યો અને 10 ભાગીદારોને સામેલ કરવામાં આવી શકે છે.

ઉલ્લેખનીય છે કે ભારત, બ્રાઝિલ, રશિયા, ચીન અને દક્ષિણ આફ્રિકા તેના સ્થાપક સભ્ય દેશો છે. આ જૂથનું વિસ્તરણ જાન્યુઆરી 2024 માં કરવામાં આવ્યું હતું. હવે તેમાં ઈજિપ્ત, ઈથોપિયા, ઈરાન, સાઉદી અરેબિયા અને સંયુક્ત આરબ અમીરાત (યુએઈ) પણ સામેલ છે. ન્યૂ ઈન્ડિયન એક્સપ્રેસના અહેવાલ મુજબ, કઝાનમાં યોજાનારી બેઠકમાં સર્વસંમતિ સધાય પછી જ નવા સભ્યોની જાહેરાત કરવામાં આવશે. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે ભારત હાલમાં બ્રિક્સમાં નવા સભ્યોને સામેલ કરવાના પક્ષમાં નથી, જ્યારે ચીન તેના પ્રાદેશિક વર્ચસ્વને મજબૂત કરવા અને તેના એજન્ડાને પૂર્ણ કરવા માટે બ્રિક્સને વિસ્તારવા માંગે છે.  ચીન આ એજન્ડાને આગળ વધારવા માટે રશિયાને બોર્ડમાં લાવી શકે છે.

કયા દેશોએ અરજી કરી છે?

અહેવાલો અનુસાર, જે 34 દેશોએ BRICS સભ્યપદ માટે અરજી કરી છે તેમાં અલ્જીરિયા, અઝરબૈજાન, બહેરીન, બાંગ્લાદેશ, બેલારુસ, બોલિવિયા, ક્યુબા, ચાડ, ઇન્ડોનેશિયા, કઝાકિસ્તાન, કુવૈત, પાકિસ્તાન, કુવૈત, મલેશિયા, લાઓસ, મ્યાનમાર, મોરોક્કો, નાઈજીરીયા, સેનેગલ, દક્ષિણ સુદાન, શ્રીલંકા, પેલેસ્ટાઈન, સીરિયા, થાઈલેન્ડ, તુર્કી, યુગાન્ડા, વેનેઝુએલા, વિયેતનામ અને ઝિમ્બાબ્વેનો સમાવેશ થાય કગે. આ યાદીમાં એવા ઘણા દેશો છે જે ચીનની નજીક છે અને તેમના પર ઘણો પ્રભાવ છે. આ દેશો અમેરિકાની આગેવાની હેઠળના ગઠબંધન અને ચીન સાથે મળીને દેશોનો વિરોધ કરે છે.

ચીન પોતાના ફાયદા માટે વિસ્તરણ ઈચ્છે છે

વિશ્લેષકો માને છે કે ચીન બ્રિક્સનો ઉપયોગ તેના ફાયદા માટે કરવા માંગે છે. આ કડીમાં શ્રીલંકા અને બાંગ્લાદેશના નામ પણ જોડાયેલા છે, જે ભારતના પડોશી દેશો છે પરંતુ ચીન તરફ ઝુકાવ ધરાવે છે. ચીન ઈચ્છે છે કે બ્રિક્સને G-7 સામે મુકવામાં આવે. તે રશિયાને આગળ કરીને પોતાની ચાલ બનાવી રહ્યો છે. હાલમાં, રશિયા યુક્રેન સામે યુદ્ધમાં ફસાયેલું છે અને પશ્ચિમી દેશો સાથે ઘર્ષણમાં છે, જ્યારે ચીન તેને મદદ કરી રહ્યું છે.

ભારત બ્રિક્સનું વિસ્તરણ ઈચ્છતું નથી

ભારત અને બ્રાઝિલ સિવાયના તમામ BRICS સભ્ય દેશો ચીનના બેલ્ટ એન્ડ રોડ ઇનિશિયેટિવ (BRI)નો ભાગ છે.  બ્રાઝિલ સત્તાવાર રીતે BRI નો ભાગ ન હોવા છતાં, ચીન તેને આકર્ષવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે, કારણ કે તે બ્રાઝિલની લગભગ એક તૃતીયાંશ નિકાસ ખરીદે છે. આવી સ્થિતિમાં, ભારતની દલીલ એ છે કે બ્રિક્સનું વિસ્તરણ તાજેતરમાં જ થયું છે, તેથી કોઈએ રોકવું જોઈએ અને તેના વિસ્તરણ પર વિચાર કરવો જોઈએ. ઈરાન અને તુર્કીના પ્રમુખો પણ કઝાનમાં યોજાનારી સમિટમાં ભાગ લેવાના છે. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી ભારત તરફથી રવાના થવાના છે. ત્રણ મહિનામાં રશિયાની આ તેમની બીજી મુલાકાત હશે. ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ પણ હાજરી આપે તેવી શક્યતા છે.

મહત્વનું છે કે, BRICS એક આંતર-સરકારી સંસ્થા છે, જેની સ્થાપના 2006માં થઈ હતી. રશિયાએ 01 જાન્યુઆરી, 2024 ના રોજ બ્રિક્સનું અધ્યક્ષપદ સંભાળ્યું હતું. આ વર્ષની શરૂઆતમાં રશિયા, બ્રાઝિલ, ભારત, ચીન અને દક્ષિણ આફ્રિકા ઉપરાંત હવે તેમાં ઈજિપ્ત, ઈથોપિયા, ઈરાન, સંયુક્ત આરબ અમીરાત અને સાઉદી અરેબિયાનો સમાવેશ થઈ ગયો છે. રશિયાની BRICS અધ્યક્ષતા સમાન વૈશ્વિક વિકાસ અને સુરક્ષા માટે બહુપક્ષીયવાદને મજબૂત કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. તેની અધ્યક્ષતાના ભાગરૂપે, રશિયા 200 થી વધુ રાજકીય, આર્થિક અને સામાજિક કાર્યક્રમોનું આયોજન કરી રહ્યું છે.

આ પણ વાંચો :- ડેરોન એસેમોગ્લુ, સિમોન જોન્સન, જેમ્સ રોબિન્સનને આ વખતે મળશે અર્થશાસ્ત્ર માટે નોબેલ પુરસ્કાર